Amasya'nın tarihi dokusunun göz alıcı bir parçası olan Kral Kaya Mezarları, kalkere oyulmuş heybetli görüntüsü ve büyüleyici hikayesi ile ziyaretçilerini cezbetmeye devam ediyor. Bu mezarlar, Helenistik dönemde, M.Ö. 302'den M.Ö. 26'ya kadar başkent olarak kullanılan Amasya'nın Pontus Krallarına ait.
Amasya Kalesi eteklerinde düz bir duvar gibi dikine uzanan kalker kayalara oyulmuş olan bu eserler, Yeşilırmak Vadisi boyunca irili ufaklı 21 mezardan oluşuyor. Ancak günümüze sadece birkaçı ulaşabilmiş. Kral Kaya Mezarları'nın içerisinde, kayaya oyulmuş yollar ve merdivenlerin yanı sıra, nehre kadar uzandığına inanılan bir tünelin başlangıcı da bulunuyor.
Kral Kaya Mezarları'ndan en dikkat çekici olanlarından biri, Kızlar Sarayı üzerinde yer alan üçlü kral mezarı. Bu mezarların biri, krallığın kurucusu Mitridat Ktistes'e ait. Diğer iki mezar ise, M.Ö. 266 – 256 yıllarında yapılmış I. Mitridat'ın oğlu Ariobarzan ve M.Ö. 222 yılında II. Mitridat’a aittir.
Mezarların en büyüğü, batı yönündeki ve galeri ve merdivenlerle çıkılan Kral Farnakes için yapılmış olan mezar. Bu mezarın yüksekliği 15 metre, genişliği 8 metre ve derinliği ise 6 metredir. Diğer mezarlardan farklı olarak, girişi daha yüksekte bulunan bu mezar, büyük Kral Mezarı olarak da biliniyor.
Fakat Kral Kaya Mezarları sadece bir anıt değil, aynı zamanda tarih boyunca farklı amaçlarla kullanılmış bir yapıdır. Bazı dönemlerde hapishane ve cezalandırma mekanı olarak kullanılan bu mezarlar, 1075'te Amasya'yı fetheden Melik Ahmed Danişmend Gazi tarafından da kullanılmış. Gazi, Pontus Devri'nden kalma gömüleri kaldırtmış.
Kral Kaya Mezarları, Amasya'nın tarihi ve kültürel zenginliğini gösteren bir sembol. Bu antik yapılar, her biri farklı bir hikayeyi anlatan, zamanın ve tarihin derinliklerine uzanan gizemli bir geçmişi ifade ediyor. Bu mezarlara olan ilgi, onların tarih ve arkeoloji tutkunları için bir cazibe merkezi olmaya devam etmesini sağlıyor.
