CHP Çorum Belediye Meclis Üyesi Nazik Bulut, belediyenin bütçe içerisindeki gelir-gider dengesini borçlanmayla sağlandığını, 2025 bütçesinde yine 500 milyon liralık borçlanma öngörüldüğünü belirterek, daha gerçekçi, daha uygulanabilir ve ayakları yere basan bir bütçe oluşturulmasını istedi.
Belediyenin 2025 yılı bütçesinin görüşüldüğü Belediye Meclisi toplantısında söz alarak bir konuşma yapan Nazik Bulut, “Enflasyonun yüksek olduğu durumlarda özellikle kısa vadeli borçlanmaya gidilmesi bütçe disiplini açısından çok sıkıntılı bir durumdur” dedi.
5 yıllık stratejik plan çerçevesinde hazırlanan Çorum Belediyesi’nin 2025 yılı bütçesi üzerinde Cumhuriyet Halk Partisi Meclis Grubunun görüşlerini açıklamak için söz aldığını bildiren Nazik Bulut, “Bütçe yapmak ciddi bir iştir? Ayağınızın yere sağlam basması lazım. Aşkla, meşkle, hayallerle bütçe yapılmaz sadece macera yapılır” ifadesini kullandı.
Bulut, konuşmasında şu tespitlerini dile getirdi:
“Bilindiği üzere belediyeler her yıl Haziran ayının sonuna kadar belediye başkanının çağrısıyla bütçe hazırlama sürecine başlamaktadır. Her yıl tekrarlanan ve belediyelerin kaynaklarını etkin, ekonomik ve verimli kullanabilmesi adına önemli bir süreç olmasına rağmen, belediyelerin bütçe hazırlama sürecine ve bütçeye çok özen göstermediğini, her yıl bir önceki yıl bütçelerine belli bir oranda yukarı yönlü ekleme yaparak takip ettiklerini görmekteyiz. Doğal olarak bu durum Belediyelerin bütçe gerçekleşme oranlarını ve sunulan öncelikli hizmetlerin belirlenmesini doğrudan olumsuz yönde etkilemektedir.
Bütçe hazırlarken harcama birimleri zorunlu olmayan faaliyetler ile önem ve önceliği bulunmayan hizmet alanları için ödenek teklifinde bulunmamalıdır. Geçmiş üç yıllık bütçe dönemi için kesinleşen kesin hesap verilerinden yararlanılarak, her tertipteki ödeneğin mutlaka artması gerektiği yaklaşımından uzak, gerçeğe yakın bütçe tekliflerinde bulunmalıdır.
Geçen yılın bütçesini hatırlayacak olursak 2023 yılı gider bütçemiz 3.930.000.000, 00 TL idi.
2025 yılında gider bütçemiz % 45 artırılarak 5.617.000.000, 00 TL olarak öngörülmüştür.
Bu giderleri karşılayacağımız gelir bütçemiz ise 5.117.000.000, 00 TL olarak öngörülmüştür.
Buradan anlaşılıyor ki 2025 yılına 500.000.000, 00 TL bütçe açığıyla başlıyoruz.
İlk vurgulamak istediğim konu yıllardır ısrarla kararlılıkla sürdürdüğünüz borçlanma konusu.
Bütçe içerisindeki gelir gider dengesini borçlanmayla sağlıyoruz.
Enflasyonun yüksek olduğu durumlarda özellikle kısa vadeli borçlanmaya gidilmesi bütçe disiplini açısından çok sıkıntılı bir durumdur. Bunu hepimiz biliyoruz.
Şunu çok iyi biliyorum ki birazdan biriniz çıkıp “biz 500.000.000,00 TL borçlanma öngördük. Bu sadece bir tahmin. Orada bu rakamın yazıyor olması borçlanacağız anlamına gelmiyor” diyeceksiniz.
Peki 500.000.000,00 TL borçlanmak ne anlama geliyor?
Siz bütçenin gelir tarafını 500.000.000,00 borçlanmayla dengelerken gider tarafına da 2025 yılı içerisinde Çorum halkının ihtiyaçlarına yönelik yapmayı hedeflediğiniz faaliyetleri ekleyerek dengelediniz.
Eğer siz bu borçlanmayı yapmayacaksanız kimler mağdur olacak?
Maaşını zamanında alamayan personel mi? Sattığı mal veya hizmetin bedelini alamayacak olan esnaf mı? SGK primlerini alamayan devlet mi? Vergi gelirlerini alamayan hazine mi? Yoksa bir çok hizmetten mahrum kalacak Çorum halkı mı? Hangisi?
Bütçe yapmak ciddi bir iştir? Ayağınızın yere sağlam basması lazım. Aşkla meşkle hayallerle bütçe yapılmaz sadece macera yapılır.
İkinci bir önemli husus da 2025 yılı için öngörülen 1.250.000.000,00 gayrimenkul satışları.
Buradan anlaşılıyor ki Çorum Belediyesi olarak bütçeyi yatırıma dönüştürmek yerine, yatırım kalemleri olarak bilinen gayrimenkullerimizi satarak gidere dönüştürüyoruz.
2025 yılı bütçesi için vurgulayacağım en can alıcı konulardan birisi de yatırım ve hizmetlerin bütçe içerisindeki payı ve önemi .
Sermaye giderleri İçerisinde yer alan gayrimenkul sermaye üretim giderlerimizin toplam bütçe içerisindeki payı sadece yüzde 14’dür.
Giderler içerisinde en büyük payı yine personel giderlerimiz oluşturmaktadır. 2024 yılında 1.420.000.000,00 olan personel giderlerimiz yüzde 50’lik bir artışla 2.133.765.000,00 TL’ye yükselmiştir.
Personel giderlerinin bütçe içerisindeki payı % 38’dir.
Ortalama 1 personelin belediyemize maliyeti aylık 90.000,00 TL’dir.
5393 sayılı Belediye Kanununun 49. maddesinde belirtilen Belediyenin yıllık toplam personel giderleri, gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin 213 sayılı Vergi Usul Kanuna göre belirlenecek yeniden değerleme katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarın %30’unu aşamaz hükmü yer almaktadır.
2024’ün son çeyreğinde yeniden değerleme oranı % 34.14 olarak belirlenmiştir.
2023 yılı net gelirlerimiz 2.012.956.886,52 TL’dir.
2023 yılı kesinleşen gelirlerimize göre hesap yaptığımızda personel giderleri 815.000.000,00 TL’yi aşamaz.
2024 yılı gelirlerimiz henüz kesinleşmediğine göre biz biliyoruz ki 2024 yılı gelir bütçemiz 3.540.000 000, 00 TL.
Bu gelirin tamamının yüzde yüz gerçekleştiğini varsayarsak personel giderlerimiz belediye kanununun 49. Maddesine göre 1.400.000.000,00 TL’yi aşamaz.
Burada kamu zararı söz konusudur.
Belediye yönetimi Belediye Kanununun 49. Maddesini ihlal etmektedir.
Faiz giderlerimize bakacak olursak geçen yıl 36.000.000,00 olan faiz giderlerimiz 2025 yılında % 23 oranında artırılarak 44.297.000.000,00 TL olarak öngörülmüştür.
Geçtiğimiz günlerde hepimizin bildiği gibi 2023 yılı Sayıştay Denetim raporları yayınlandı.
Çorum Belediyesi ile ilgili Sayıştay’ın yapmış olduğu incelemeler sonucunda vurgulamış olduğu konulardan bir tanesi de Belediyemizin ortak olduğu şirketlere yapmış olduğu sermaye transferi.
Sayıştay’ın ilgili mevzuatlar çerçevesinde raporlamış olduğu bu bulgulara rağmen 2025 yılı içerisinde zarar eden belediye şirketlerine 180.000.000,00 sermaye transferi öngörülmüştür.
Hazır yeri gelmişken yapılan bu yanlış uygulama ile ilgili yönetimi bir kez daha buradan uyarıyoruz.
Bütçenin gider tarafını bu şekilde özetledikten sonra gelirlere geçiyorum.
2025 yılında vergi gelirlerimiz % 30 teşebbüs ve mülkiyet gelirlerimiz % 122, merkezi bütçeden ilimize aktarılan gelirler %37 sermaye gelirleri kaleminin altında bütçelenen arsa satışları % 42 artırılarak 5.117.000.000,00 TL gelir bütçesi oluşturulmuştur. Bütçe denkliğini sağlamak için bütçenin yüzde 10’u kadar 500.000.000,00 borçlanma öngörülerek gelir ve gider bütçesi arasında denklik sağlanmıştır.
Burada bir şeyin altını çizmekte fayda var. Bu kadar olumsuz ifadenin arasında öz gelirlerimizde geçmiş yıllara nazaran oluşan artış sevindirici. Teşebbüs ve mülkiyet gelirlerindeki % 122’lik artış gerçekten umut verici.
2025 yılı bütçesi ile ilgili düşüncelerimizi kısaca birkaç başlık altında sıraladıktan sonra bundan sonra yapılacak bütçelerde Çorum’un gelecek 50 yıllık İmar planının yapıldığı, Çorum’da yaşayan her bireyin evine ve işine en hızlı şekilde ulaşmasını sağlayacak trafik ve ulaşım sorunlarının çözümlendiği, şehir merkezlerinde daha sağlam, daha modern, daha işlevsel yolların yapıldığı, Çorum da kentsel dönüşüm projelerinin konuşulduğu, ilimizde oluşabilecek deprem ve afetlere karşı alınabilecek önlemlerin ve yatırımların konuşulduğu bir bütçe yılı diliyorum.
Bizler halkımızın yaşam kalitesini artırmak, ve şehrimizi daha yaşanabilir kılmak adına halkımıza karşı sorumluluklarımızın farkındayız. Atılacak her doğru adıma destek vermeye, yapılacak her yanlışın karşısında durmaya devam edeceğiz.”