16) Gece yatmadan önce mutfaktaki doğalgaz tesisatını, ocakların düğmelerini (bilhassa eski ocaklarsa ve otomatik gaz kesimi yoksa) kontrol etmeyi alışkanlık haline getiriniz. Bunu unutmamak için yatak odanızda kolay görülebilecek yere ‘’Doğalgazı kontrol ettin mi? ‘’ uyarı yazısını yazınız. Şayet kontrol etmediyseniz üşenmeden kalkıp son kontrolü yapınız. Çocuklarınıza da bu alışkanlığı kazandırınız. Sakın ola tembellik yapmayınız.
17) Bir deprem sonrasında önce doğalgaz vanasını kapatınız. Kapıyı, pencereyi açınız. Daha sonra elektrik sigortalarını kapatınız. Şayet sigortalar yüksekte olup da sizin veya çocuklarınızın boyu erişemezse, daha önceden gerekli önlemleri alınız. (Yakınında sandalye bulundurmak gibi) Aile içi daha doğrusu küçük çocuklarınızla, ailemizin yaşlı bireyleriyle acil durumlarda sigortalar nasıl kapatılır hususlarında mutlaka tatbikat yapınız.
18) Kombinin, şofbenin borusunun yumuşak, ucuz boru olmamasına dikkat edilmelidir. Özellikle bu borular dolapların içerisinden geçiyorsa zaman zaman periyodik kontrolü yapılmalıdır. Çünkü bu tür boruların yırtılması, uçlarının yerinden çıkması daha kolaydır.
19) Mutfaktaki ocakla – doğalgaz ana borusu arasında bulunan sert fleks çelik hortumlar (açıkta ise) zaman zaman kontrol edilmelidir. Çünkü ocaklar temizlenirken kırılabilir. Fark etmeyiz. Küçük bir depremde veya kendi kendine kırık çoğalabilir. Doğalgazın içeriye yayılmasına sebep olabilir.Yine bu çelik fleks boruları, bayanlar zaman zaman yağ çözle temizlediği için zamanla çürümeler meydana gelebiliyor. Bu hususun da kesinlikle göz ardı edilmemesi lazımdır. Bir bayan öğretmenimiz ‘’Mahir Bey, ben sık sık ocağı ve dolaysıyla fleks çelik hortumu çok yağ oluyor diye yağ çözle temizliyordum. Baktım ki zamanla küçük çürük meydana gelmiş. Allah’tan fark ettik de büyük bir faciadan kurtulduk ‘’ diye anlatmıştı. Bu nedenle bu hortumların zaman zaman sabunlu süngerle kontrol edilmesinde fayda vardır. Tabii diğer tüm elektronik eşyaların kontrol edilmesi alışkanlık haline getirilmelidir ki olumsuzluk yaşanmasın.
20) Mutfakta, apartman merdivenlerinde veya kazan dairesinde ‘Gaz Alarm Cihazı’ varsa zaman zaman kontrol ediniz. Bu alarm cihazları genelde tavana veya duvarın yüksek kısmına montajlanır. İnsanlar ulaşamadığı için veya merdiven bulup denemeye erindikleri için nasıl olsa uzaktan düğmesi yeşil gözüküyor diye kontrolünü yapmazlar. Bazen denediğinizde bakarsınız ki alarm çalışmıyor ama düğme yeşil duruyor. Çünkü düğme yeşile boyanmıştır. Sağlam bir alarm cihazı çakmağın gazını yakınına tutuğunuzda alarm vermeye başlayacaktır. Her toplumda insanların güvenliğini hiçe sayacak kadar, vicdansız insanların çıkabileceğini asla unutmayalım. Bu nedenle kendimizi biraz da kendimiz koruyalım… (Meslek hayatımda okul denetimlerinde ne anılarım var)
21) Apartman merdivenlerinde doğalgaz güvenliği olarak havalandırma bırakılmıştır. Bu havalandırmaların kesinlikle açık olarak kalması gerekmektedir. Bazı vatandaşların çok soğuk geliyor diye havalandırmaları kısmen veya tamamen kapattıklarını duyuyoruz. Büyük bir tehlike oluşturmaktadır. Ayrıca merdivenlerde sigara kesinlikle içilmemelidir.
22) Doğalgazla çalışan kazan dairesi görevlisinin Doğalgaz Yakıtlı Kalorifer Ateşçi Belgesi olması lazımdır. Bu noktada Halk Eğitim Merkezleri zaman zaman kurs açmaktadırlar. Ehil olmayan insanların kullanması neticesinde olumsuzluklar yaşanabilir. Ayrıca hukuki sorumluluk doğar.
23) Özellikle doğalgaz kullanımı ile birlikte güvenlik açısından bir derece daha önem arz eden apartman altlarında bulunan kapalı oto parklara LPG’li araç park edilmemelidir. Bu hususta komşular mutlaka bilinçlendirilmelidir. Güvenlik tedbirlerinin herkese lazım olduğu unutulmamalıdır. Basit bir tedbirsizlik bir apartmanı infilak ettirebilir. Ayrıca bu kapalı otoparklarda kesinlikle sigara içilmemelidir. İçenler kırıcı olmadan uyarılmalıdır. Maalesef bazı kapalı otoparkları LPG’li araçları kabul etmezken bazıları sorgulamadan kabul etmektedir.
24) Doğalgaz bağlanırken istenen ama bir daha asla sorgulanmayan havalandırma menfezlerine -pencerede- dikkat ediniz. Özellikle mutfakta ikinci bir havalandırma yoksa daha dikkatli olunuz. (Bazı evlerde ocakların yanında baca olup, bu bacaya bir havalandırma menfezi açılmıştır.) Çünkü ekseri çoğunluk doğalgaz faturası çok geliyor diye menfezi bir kâğıt parçasıyla kapatıveriyor. Keşke menfezlere çok adi bir kapak yerine, soğuğu içeri almayacak ama içeriden gazı tahliye edebilecek bir sistem oluverse de vatandaş kapatmaktan kurtulsa…
Kurallara uygun olarak montajı yapılan kombilerin herhangi bir tehlikesi yoktur. Çünkü bu kombiler kirli havayı dışarı atıp temiz havayı içeri alır… Herhangi bir tehlike anında otomatik olarak kapanır. Mesela kombinin orijinal borusunun ucuna 5 cm rastgele boru ilave etseniz çalışmaz.
Ankara – Çankaya’da evlere döşenen kombili doğalgaz tesisatlarında menfez istenmiyor. (Ben bir yakınımın evine tesisat döşenirken şahit oldum. 2006 – şimdi bilmiyorum)
Benim görüşüm şudur ki, başka bir yerden az çok hava alacak bir yer yoksa mutfaklara menfez açılması gerekir. Çünkü mutfakta kombiden başka ocaklar var. Evde bulunan çocuklar ocağının düğmesini açabilir. Yaşlılar ocağı kapatmayı unutabilir. Stresi her gün biraz daha artan bir toplum haline doğru gidiyoruz. Bu nedenle gençlerde ocağı açık bırakabilir.
Ben kendi adıma bir iki defa yaşadım. Gece çoluk çocuk yattıktan sonra bir iki bardak çay içmek için demliği ocağa koydum. Fakat sonra altını söndürmeyi unuttum. Sabah kalktığımda demlikte su kalmadığını ama ocağının en düşük ayarda yandığını gördüm. Tabi bir daha aynı hataya düşmemek ve yatmadan önce kontrol için yatak odasına -doğalgazı kapattın mı? - uyarısını yazdım.
Unutmayalım! Eğer pahalıya mal olmamışsa hata bazen iyidir. Çünkü gerekli dersi alırsanız sizi daha büyüğünden koruyabilir. Gerekli dersi almazsanız, bedelini ödemeye razısınız demektir.
25) Özellikle doğalgaz kullanımıyla beraber apartmanlarda, resmi özel kamu kurum ve kuruluşlarda bulunan yangın tahliye merdivenleri mutlaka ve mutlaka ihtiyaç halinde düzenli olarak çocuk, genç, yaşlı, özürlü insanların kullanabileceği şekilde olmalıdır. Yoksa büyük bir yangında toplu can kaybı olabilir. Anadolu’da bir tabir vardır. ‘’Oynamaktan maksat ütmektir’’ diye. Bu bağlamda, yangın tahliye merdivenlerinin bulunmasından maksat ihtiyaç halinde tehlike altında olan herkesin güvenli bir şekilde tahliye merdivenini kullanarak binayı terk etmesidir. Bu sağlanamazsa yangın merdivenlerin olmasının pekte anlamı yoktur… Şayet varsa da görüntüden ibarettir.
Okullarda öğrencilere, öğretmenlere yangın konusunu anlatırken yangın merdivenlerin nasıl kullanılabileceğiyle ilgili sorular sorulmakta daha doğrusu öğrencilerden eleştiriler gelmektedir. Bulunduğunuz binada yangın tahliye merdiveni varsa mutlaka aile boyu yılda bir defa tatbikat amaçlı ininiz. Bizim merdivenlerden inilmez ki derseniz olası yangınlarda yanmamak için fırsat varken kendinizi sorgulayınız ve gerekeni yapınız.
Bir gazeteden kestiğim kupürü aynen aktarıyorum. ‘’Bu yangın merdiveninin girişi de çıkış da yok. Trabzon ilinin, Akçaabat İlçesinde, 6 katlı bir apartmanın yangın merdiveni, ‘bu ne işe yarar’ denilecek cinsten. Çünkü merdivene binanın hiçbir yerinden giriş yok. Apartmana monte edilen yangın merdivenine, dairelerin hiçbirinden geçiş bulunmuyor. Merdiven çıkışı da zemine kadar inmeyip birinci katta sonlanıyor. Bina sakinlerinin muhtemel bir yangında hayatlarını kurtarmaya yardımcı olması için zorunlu tutulan merdiven, prosedür gereği var olmaktan başka bir işe yaramıyor.’’ (2009)
Ne diyelim; ‘’et kokarsa çare tuz, ya tuz kokarsa!’’ Hesabı, bina da yangın çıkarsa çare merdiven ya merdiven kullanılamayacak durumdaysa… Çare ne? (‘’Depremle Yaşamak’’ kitabımızdaki – yangın tahliye merdivenleri bölümüne bakınız)
26) Apartmanların doğalgaz ana vanasının yeri herkes tarafından bilinmelidir. Dolabının üstüne ‘’187 ÇORUMGAZ’’ (veya kendi şehrine göre) yazılmalıdır. Oradaki vana kesinlikle sökülmemelidir. Bazı yöneticilerin çocuklar oynar kaygısıyla o vanaları söktüğünü verdiğim seminerlerde öğretmenlerimizden duyuyoruz. Bu durum çok büyük bir tehlikedir.
Şehrin girişinde ve apartmanların girişinde olası depremlerde veya güvenlik amacıyla otomatik olan gazı kesecek olan vanalar vardır. Ancak borularda kalan gaz tehlike yaratabilecektir. Bu nedenle daire girişlerindeki vanalar önem arz etmektedir. Hatta ihtiyaç halinde çocukların bu vanalara ulaşmasını sağlayacak tedbirler düşünülmeli. Daha doğrusu çocuklarımızla elektrik sigortalarını, su vanalarını, doğalgaz vanalarını acil kapatma tatbikatları yapılmalıdır. Acil durumda birçok çocuk buralara ulaşamaz veya panikle sandalye almak aklına gelmez.