Futbol maçlarında hakemlerin verdiği bazı kararlar, sadece skorları değil, bazen turnuvaların kaderini belirliyor. Bu nedenle teknolojik yardımlar kaçınılmaz hale geldi. Gol çizgisi teknolojisi ve Video Yardımcı Hakem (VAR) sistemleriyle birlikte, yapay zeka artık oyunun en kritik anlarında karar mekanizmasının bir parçası haline geldi.
Sporun Diğer Dallarında Yapay Zeka Uygulamaları
Yapay zekanın etkisi sadece futbolla sınırlı değil. Teniste 2000’li yıllarda devreye giren Hawk-Eye teknolojisi, bugün birçok turnuvada çizgi hakemlerinin yerini almış durumda. Basketbolda ise akıllı kameralar sayesinde topun saha dışına çıkıp çıkmadığı anlık olarak tespit edilebiliyor, oyuncu hareketleri detaylı şekilde izlenebiliyor.
Geçmişin Olayları, Geleceğin Teknolojilerini Tetikledi
2009 yılında Fransa ile İrlanda arasında oynanan maçta Thierry Henry'nin elle oynadığı pozisyonun fark edilmemesi, büyük bir tartışmaya yol açmıştı. Bu olay, video destekli teknolojilerin ne kadar gerekli olduğunu bir kez daha ortaya koydu.
2022 FIFA Dünya Kupası’nda devreye alınan yarı otomatik ofsayt teknolojisi (SAOT), ofsayt kararlarının daha hızlı ve hatasız şekilde verilmesini sağladı. Bu gelişmeler, yapay zekanın oyunun akışını ve adaletini sağlama konusunda önemli bir araç haline geldiğini gösteriyor.
“Yapay Zeka Henüz İnsan Hakem Düzeyinde Değil”
Spor teknolojileri alanında uzmanlaşmış Virginia Lynchburg Üniversitesi Profesörü John Eric Goff, yapay zekanın henüz sahadaki bir hakem kadar gelişmiş olmadığını belirtiyor. Goff’a göre yapay zeka, objektif verilerle karar vermede oldukça başarılı; ancak oyuncuların yüz ifadelerini, niyetlerini ya da duygularını okuyabilme konusunda hâlâ yetersiz.
Örneğin, bir faul pozisyonunda oyuncunun niyetini anlamak veya kart gerektirip gerektirmediğine karar vermek, hâlâ insan hakemlerin yorumuna dayanıyor. Yapay zeka bu alanlarda gelişim göstermeye devam etse de, sezgisel kararlar için henüz yeterli düzeye ulaşabilmiş değil.
Taraftarlar Güven Sorunu Yaşıyor
Goff, birçok taraftarın hâlâ VAR gibi sistemlere tam olarak güvenmediğini ve bu teknolojilere alışmanın zaman aldığını ifade ediyor. İnsan unsuru olmadan tamamen teknolojik bir hakemlik sistemine geçilmesi fikri, şu an için büyük bir dirençle karşılaşıyor.
Ancak uzun vadede bazı kararların yapay zeka tarafından alınmasına daha fazla alışmamız gerekebilir. Goff, teknolojinin daha hassas hale geldikçe tartışmaları azaltabileceğini ve kararların daha kolay kabul göreceğini belirtiyor.
Etik Endişeler: Yapay Zeka Bir Tehdit mi?
Goff’un dikkat çektiği bir diğer önemli konu da iş kaybı. Yapay zekanın insanların yerini almasıyla ilgili endişeler yalnızca sporla sınırlı değil. Hakemler de bu gelişmeler karşısında mesleklerinin geleceği konusunda belirsizlik yaşıyor.
Ancak uzmanlara göre yapay zeka, insan hakemlerin yerini tamamen almak yerine, onlarla birlikte çalışacak hibrit sistemler içinde var olacak. Bu model, hem teknolojinin doğruluğundan hem de insan sezgisinden yararlanmayı amaçlıyor.
Gelecekte Nasıl Bir Oyun Bizi Bekliyor?
John Eric Goff’un ifadesiyle; “Umarım hâlâ sahada hakemlerimiz olur.” Bu temenninin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği, teknolojinin ne yönde evrileceğine ve spor dünyasının bu değişime nasıl ayak uyduracağına bağlı.
