Anadolu yüzyıllardır farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmaktadır. Bu bölgede tarihsel süreçte pek çok gelişme yaşanmıştır. Hititler de kendi dönemleri olan tunç çağında Anadolu’da kurulmuş bir devlettir. Hititlerin ya da diğer adıyla Etilerin sanatsal üretimleri ve etkileri günümüze kadar gelmiştir. Güneş kursu olarak bilinen figüre Anadolu’da rastlamak mümkündür. Peki, Hititler nerede ve ne zaman kuruldu, başkenti neresidir?
Tarihte Hititler hakkında ilk bilgilere 1800’lü yıllarda ulaşılmıştır. Yapılan arkeolojik çalışmalardan yola çıkılarak önemli bir uygarlık olduğu bu dönemde fark edilmiştir. Bu uygarlık M.Ö. 1600’lerden M.Ö. 1200’lere kadar Anadolu’da yaşamıştır. Hititler, en geniş sınırlarına ulaştıkları dönemde Anadolu’nun yanında Kıbrıs ve Suriye’ye kadar yayılmıştır. Mısır gibi büyük uygarlıklarla etkileşimde bulundu. Yönetim şekilleri, kanunları ve kralın yanında kraliçenin de yer alması gibi dikkat çeken özellikleri dönemine göre ileri bir uygarlık olduklarını gösterdi.
Hititler nerede kuruldu?
Hititlerle ilgili ilk bilgilere Kızılırmak yayı adı verilen alanda rastlanmıştır. Hititler, uzmanlara göre Kafkasya bölgesinden gelerek daha eski tarihlerde Anadolu’da yaşayan Hattilerle etkileşime girdi. Hatti beyliklerini denetimleri altına alarak Anadolu’da siyasi birliklerini sağladı. Siyasi anlamda Hititlerin özellikleri Anadolu’da merkezi bir otoritesi olan ilk devlet olmalarıdır.
Hititlerin başkenti neresidir?
Hititlerin başkenti günümüzde Çorum Boğazkale sınırlarında bulunan Hattuşaş’tır. Bu bölgedeki kalıntılar UNESCO tarafından korumaya alınarak dünya mirası listesine eklenmiştir. Günümüzde Hititler hakkında bilgi alabilmek için kurdukları şehirlerden ve yaptıkları sanatsal eserlerden kalıntıları bu bölgelerde müzelerde incelemek mümkündür. Anal adını verdikleri günlüklerde hiyeroglif ve çivi yazılarını kullandıklarını görülebilir. Kendilerine ait hiyerogliflerle oluşturdukları bu günlüklerde yenilgilerin de yer alması tarafsız bir tarih yazıcılığı yaptıklarını gösterir. Tanrılara hesap verme amacıyla yazıldıkları için doğru bilgilerin verildiği düşünülür.
Hititler neyi buldu?
Hititler dönemlerine kıyasla yönetim anlamında farklı gelişmeler yaşamıştır. Siyasi olarak Hititlerin insanlığa katkıları demokratikleşme anlamında incelenebilir. Kralla birlikte pankuş adı verilen tarihteki ilk danışma meclislerini kurmuşlardır. Aynı zamanda Tavananna ismi verilen kraliçeler de yönetimde etkili olmuştur. Kralla beraber kraliçe mührü de resmî kayıtlarda yer almıştır. Ayrıca kraliçeler dini törenlere katılırdı. Tavananna krala vekalet etme gibi görevlerde de bulundu.
Hititlerin özellikleri nelerdir?
Hititlerin çok tanrılı dine inandıkları bilinir. Bunun yanında etkileşime girdikleri uygarlıkların tanrılarını da benimsemişlerdir. Bu sebeple kaynaklarda Hitit uygarlığından bin tanrılı il olarak bahsedilir. Yaklaşık 5000 yıllık tarihlerinde pek çok yeniliğe imza atan Hititlerin özellikleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:
Yazdıkları Anallar ile sistematik ve objektif tarih yazıcılığını başlattılar.
Tarihte bilinen ilk yazılı antlaşma olan Kadeş Antlaşmasını mısır ile imzaladılar.
Dini hoşgörüleri ile bilinen Hitit uygarlığı bu özellikleri ile çevresindeki toplumları etkiledi.
Kendi hiyeroglif yazılarını kullandılar.
Medeni kanun örneği sayılabilecek resmî nikahlar yapıldı. Bu sayede aile hukukunun düzenlenmesinde adımlar atıldı.
Kraldan sonraki önemli ilk isim Tavananna adı verilen kraliçedir.
Savaşlarda geliştirdikleri savaş arabalarını kullandılar.
Baş tanrı olan Teşup adına kral ülkeyi yönetir.
Tanrılar için yaptıkları tapınaklar aynı zamanda vergi toplanması, tabletlerin arşivlenmesi gibi görevler üstlendi. Tapınağa ait arazilerde tarım ve atölyeler yapıldı.
Bulunan tabletlerin büyük bir kısmının dini içerikli olması dine verdikleri önemi gösterir.
Hititler şehir devletleri hâlinde yaşamışlar mıdır?
Hititler tek bir merkezden yönetime sahiptir. Küçük feodal yönetimlerden vergi alınır. Bu yönetimler savaş zamanlarında ise asker, savaş arabası gibi desteklerde bulunmak zorundadır. Fakat siyasi birliğin yok olduğu geç krallıklar döneminde şehir devletleri görülmektedir. Ancak bu şehir devletleri bağımsız değildir. Asurlulara vergi verirler ve Urartuların etkisi altındadırlar. Hititlerde siyasi birliğin parçalanmasının sebebi ise kuzeyden gelen Kaşka kavminin saldırıları ve deniz kavimlerinin göçüdür. Arkasından kurulan Geç Hitit Devletleri de zamanla parçalanıp yok olmuştur.
