Günümüzde obezite dünya üzerinde de gittikçe artan bir epidemi olarak yer almaktadır. Obezite; kişinin sağlık bütününü bozarak , anormal bir şekilde kilo alımı ile karakterize olan tablodur. Yetişkinlerde ise obeziteyi sınıflandırmada en sık kullanılan yöntemlerden biri Beden Kitle İndeksi (BKİ)’dir. Kişinin boyu ve ağırlık indeksi kullanılır. Kilogram olarak ağırlığın boyun metre karesine bölümü ile hesaplanır.
|
BEDEN KİTLE İNDEKSİNE (BKI) GÖRE BİREYLERİN KİLO TANIMI |
|
|
Ağırlık kategorisi |
BKI |
|
Zayıf |
18,5 |
|
Normal |
18,5-24,99 |
|
Fazla kilolu |
25-29,99 |
|
Obez(şişman) |
≥30 |
|
Morbidobez |
≥40 |
|
Süper obez |
≥50 |
|
BKİ formülü=[(Vücut ağırlığı kg)/(Boy m)2] |
|
Dünya Sağlık Örgütü; BKİ’nin 25 ve üzerinde olduğu durumlariçin fazla kilolu ve BKİ’nin 30 üzerine çıktığı durumları ise obez olarak tanımlamaktadır. Tam tersi olarak bakarsak BKİ’nin 18,5 altına düşmesinin zayıflık, 16,0’nın altında olması ise aşırı derecede zayıflığın göstergesidir. Bu şekilde gelişen durumlarda kişinin sağlık sorunlarının ortaya çıkması ile birlikte hem sosyal hem de psikolojik açıdan birçok yönden hayatı etkilenmektedir.
Yapılan çalışmalarda ‘düşük ve yüksek’ beden kitle indeksinin morbidite(hastalık) ve mortaliteyi(ölüm) oranlarını arttırdığı saptanmıştır.
Aynı şekilde obez kategoride kardiyovasküler nedenlere bağlı mortalite artmış görünüyorken,
Düşük beden kitle indeksinde; enfeksiyonlar, malnutrisyon, kronik solunumsal patolojiler ve depresyon önde gelen nedenler arasında yer almaktadır.
HESAPLAMALAR
- OBEZİTE SIKLIĞI NİÇİN SÜREKLİ ARTMAKTADIR?
İstatisliklere baktığımızda son 20-30 yıl içerisinde obezite büyük sorunlar teşkil etmeye başlamıştır. Çok sayıda genetik, çevresel, fizyolojik, sosyokültürel ve psikolojik faktör obezite oluşumuna neden olmaktadır. Aşırı ve yanlış beslenme ile fiziksel aktivite yetersizliği başta gelen nedenler olarak kabul edilmektedir.
- PEKİ KİLO ALMAKTAN NASIL KAÇINIRIZ?
Günümüz yaşam koşullarına baktığımızda; fiziksel aktiviteden yoksun bir hayat, daha çok kalori alımı ile karşı karşıya olduğumuz bir dönemdeyiz. Hazır beslenme, paketli gıda tüketimi, yoğun tempodan öğün atlama gibi davranışlar kilo alımımızı artırmaktadır.
İdeal kilomuza yaklaşmak için:
- En azınadan haftada 4-5 kez tempolu yürüyüş yapmak
- Günlük kalori alımımızın üzerine çıkmamak
- Su tüketimine özen göstermek
- Alışveriş alışkanlıklarımızı değiştirmek
- Yemek yerken porsiyon kontrolü için tabaklarımızı küçültmek
Aslında farkında olmadan bizi çok daha rahat ve kaliteli bir yaşama adapte edecektir.
BKI düzeyiniz yüksek ise bir diyetisyen yardımı ile size özel oluşturulan, vücut gereksinimlerinizi karşılayan diyet ile ideal kilonuza yaklaşmak hatta ideal kilonuza inmek hiçte zor değil. Bunun için günlük kalori ihtiyacınızı karşılayan bir liste ile bu yola kararlı bir şekilde başlayabilirsiniz.
· GÜNLÜK KALORİ İHTİYACI NASIL BELİRLENİR?
Kalori ihtiyacımızı belirlemek için bir çok parametrelerden yararlanırız.Bunlar bazal metabolizma hızı, aktivite sırasında harcanan enerji ve besinlerin sindiriminde harcanan enerji gibi etkileri hesaplayarak oluşturulur. Kalori ihtiyacını belirleyen en önemli faktörler kişinin kilosu, boyu, yaşı ve günlük aktiviteler için harcadığı enerji miktarıdır.
Bir diğer konu ise çokça insanın da yakındığı, yeterince hızlı kilo verememek…
Oysa sağlıklı ve kalıcı olanı; uzun sürede sağlıklı beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri kazanarak kilo kaybının sağlanmasıdır. Sağlıksız ve şok diyetler bazen hızlı kilo kaybı sağlasa da, kilonun büyük kısmını kas dokusundan ve sudan götürdüğü net olarak görülmektedir. Oluşturmuş olduğu ek sağlık sorunlarının yanı sıra verilen kilonun geri alınması da bu tip diyetlerden sonra sık karşılaştığımız problemlerdendir. Bu nedenle hedefimiz kısa sürede çok kilo kaybı değil, sağlıklı ve zamana yayılmış bir kilo kaybı şeklinde devam etmelidir. Verdiğiniz her bir kilonun sağlığınız için olumlu katkısı olduğunu unutmadan bu yolda ilerlemek sizin motivasyonunuzu da ilk günki düzeyde tutacaktır.
Unutmayalım ki en kıymetli hazinemiz sağlığımız.
DİYETİSYEN BETÜL KOÇ
KAYNAKÇA
· World HealthOrganization. Obesityandoverweight, Factsheet N311, Updated May 2012 http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs311/en/ index.html
· World HealthOrganization. Obesity: PreventingandManagingthe Global Epidemic: Report of a WHO Consultation on Obesity. Geneva, Switzerland: World HealthOrganization; 2000. World HealthOrganization Technical Report Series 894.
· World healthstatistics 2012. World HealthOrganization 2012. http://www. who.int/healthinfo/EN_WHS2012_Full.pdf
· Global statusreport on noncommunicablediseases 2010.World HealthOrganization 2011 Reprinted 2011