İstanbul Sözleşmesi Nedir? Kadın Hakları ve Şiddetle Mücadelede Hayati Bir Anlaşma

Başlık: İstanbul Sözleşmesi: Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadelede Önemli Bir Dönüm Noktası

TÜİK Verileri Şoke Etti: Türkiye'den Beyin Göçü Oranı Yükseliyor! TÜİK Verileri Şoke Etti: Türkiye'den Beyin Göçü Oranı Yükseliyor!

Giriş Paragrafı: İstanbul Sözleşmesi, kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddeti önlemek, mağdurları korumak ve failleri cezalandırmak amacıyla Avrupa Konseyi tarafından hazırlanan ve Türkiye'nin ev sahipliğinde 2011 yılında imzalanan bir insan hakları sözleşmesidir. Resmi adı “Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi” olan bu belge, toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadına karşı her türlü ayrımcılığı ortadan kaldırma taahhüdü sunar. Bu sözleşme, Türkiye'nin de aralarında bulunduğu birçok Avrupa ülkesinin imzasını taşıyor, ancak son yıllarda bazı ülkelerden gelen eleştiriler ve geri çekilme kararları ile tartışmaların odağı haline gelmiştir.

stanbul Sözleşmesi’nin Amacı ve İçeriği

İstanbul Sözleşmesi, kadına yönelik şiddetin yaygınlığına ve aile içi şiddetin toplumsal bir sorun haline gelmesine karşı geliştirilmiş kapsamlı bir uluslararası belgedir. Sözleşme, dört temel hedefi amaçlar:

  1. Şiddetin Önlenmesi: Kadınların şiddete maruz kalmalarını önlemek için farkındalık yaratmayı ve toplumsal cinsiyet eşitliğini teşvik etmeyi amaçlar. Eğitim, medyada yer alan cinsiyetçi kalıpların kırılması ve şiddetin normalleştirilmesinin önlenmesi gibi tedbirler öngörülür.

  2. Mağdurların Korunması: Şiddet mağdurlarının korunmasına dair hukuki ve sosyal önlemler içerir. Mağdurlar için barınma imkânları, psikolojik destek hizmetleri ve hukuki yardım gibi haklar tanınır.

  3. Faillerin Yargılanması: Sözleşme, kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddet faillerinin etkin bir şekilde yargılanmasını öngörür. Şiddet suçları için cezai yaptırımlar getirilmesi, cezasızlığın önlenmesi ve hukuki süreçlerde mağdur haklarının korunması amaçlanır.

  4. Politika Üretme: Üye devletlerden, şiddetin önlenmesi ve mücadele edilmesi adına etkin politikalar geliştirilmesi beklenir. Ayrıca, bu politikaların sivil toplum kuruluşları ve ilgili uzmanlarla iş birliği içinde yürütülmesi önemlidir.

İstanbul Sözleşmesi Neden Önemlidir?

İstanbul Sözleşmesi, özellikle kadına yönelik şiddetin önlenmesi ve mağdurların korunmasına yönelik hukuki zeminde ilk kez bu kadar geniş kapsamlı ve bağlayıcı bir düzenleme sunmuştur. Sözleşme, şiddetin insan hakları ihlali olduğunu kabul eder ve bu tür eylemlerin toplumsal cinsiyet temelli ayrımcılıkla doğrudan bağlantılı olduğunu vurgular. Toplumda kadınların korunmasına dair uluslararası düzeyde belirlenen standartları içermesi, kadın haklarının güvence altına alınması adına önemli bir adımdır.

Türkiye'nin Durumu: Türkiye, İstanbul Sözleşmesi’ni imzalayan ve onaylayan ilk ülke olmasına rağmen, 2021 yılında Cumhurbaşkanı kararıyla sözleşmeden çekilmiştir. Bu karar, kadın hakları savunucuları ve birçok sivil toplum kuruluşu tarafından tepkiyle karşılanmış ve Türkiye’de büyük çapta protestolar düzenlenmiştir. Hükümet yetkilileri ise, sözleşmenin "aile yapısına zarar verdiği" ve toplumsal cinsiyet kavramı üzerinden “toplumda ayrışma yarattığı” gerekçesiyle bu adımı attıklarını açıklamışlardır.

İstanbul Sözleşmesi’ne Yönelik Eleştiriler ve Geri Çekilme Kararları

İstanbul Sözleşmesi, sadece Türkiye'de değil, bazı diğer Avrupa ülkelerinde de eleştirilere hedef olmuştur. Sözleşmenin toplumsal cinsiyet eşitliğine dair ifadeleri, bazı ülkelerde aile yapısına zarar verdiği veya “LGBTQ+ haklarını desteklediği” gerekçesiyle eleştirilmiştir. Özellikle muhafazakâr kesimler, toplumsal cinsiyet kavramının geleneksel değerlerle uyumlu olmadığını savunarak sözleşmeye karşı çıkmaktadır.

Buna rağmen, sözleşmenin temel amacı kadına yönelik şiddetin her türlüsüne karşı mücadele etmek ve mağdurları korumaktır. Çoğu insan hakları savunucusu, bu belgenin şiddetle mücadelede önemli bir hukuki dayanak olduğunu ve geri çekilme kararlarının kadın hakları açısından büyük bir gerileme anlamına geldiğini savunmaktadır.

Kapanış: İstanbul Sözleşmesi'nin Geleceği

İstanbul Sözleşmesi, küresel düzeyde kadın haklarını savunan ve şiddetin önlenmesine yönelik en kapsamlı anlaşmalardan biri olarak kabul edilmektedir. Her ne kadar bazı ülkelerde tartışmalı hale gelse de, birçok ülke bu sözleşmeyi kadın haklarını güçlendiren önemli bir araç olarak görmeye devam etmektedir. Kadına yönelik şiddetin önlenmesi ve mağdurların korunması, tüm toplumların ortak bir sorunu olduğundan, İstanbul Sözleşmesi’ne yönelik tartışmalar uzun yıllar devam edecek gibi görünmektedir.

Kapanış Cümlesi: İstanbul Sözleşmesi, kadınların yaşam hakkını korumayı amaçlayan ve şiddete karşı sıfır tolerans ilkesiyle hareket eden önemli bir insan hakları belgesi olarak tarih sahnesinde yerini almıştır.