Yaşlı bir adam odun toplamak için çıktığı yolda yürürken yolun sağ tarafında uzun zamandır buralarda olmasına rağmen ilk kez dikkatini çeken derin ve dipsiz bir kuyu ile karşılaşır. Tam eğilip kuyuya baktığı esnada kuyudan büyük bir yılan çıkar ve yaşlı adam korku ile geriler.
Hikaye bu ya, yılan yaşlı adama korkmamasını, kendisine zarar vermeyeceğini söyleyerek yalnızlığından ve dertleşecek bir dostu olmadığından bahseder.
Yaşlı adam yılanın halini anlar, kendisi bile bazen onca insanın arasında yalnız hissederken, “bir delikte tek başına yaşayan yılan ne yapsın ki” diye düşünür.
İlk başta duyduğu korku kısa sürede yılana karşı bir merhamet ve sempatiye dönüşür ve isterse kendisi ile dertleşebileceğini, bundan keyif alacağını dile getirir.
Yılan önce çekingen zamanla güven ile dertleşir yaşlı adamla. Yaşlı adam da yaşadıklarından, sorunlarından dem vurur. Bir süre devam eden bu sohbet sonrası yılan bir ara kuyuya girer dönüşte ağzında tuttuğu bir altın bırakıverir kuyunun başına. Yaşlı adam şaşırsa da hediyesini “dostluk namına” kabul etmesini ister yılan.
Bu davranış üzerine yılanla yaşlı amca arasında bir dostluk kurulmuş olur.
Yaşlı amca hemen her gün yılanın bulunduğu kuyunun başına gelmekte ve saatlerce dertleşip sohbet etmeye başlamışlardır. Her sohbet bitiminde yaşlı amca evine gitmek istediğinde yılan kuyuya girerek kuyudan çıkarttığı bir altın verir yaşlı adama.
Günler bu şekilde geçerken yaşlı adam bir gün oldukça rahatsızlanır ve yatağa düşer. Yataktan çıkamadığı için de ne yılanın yanına gidip dertleşebilir ne de tek geçim kaynağı olan odunları toplayabilir ama çalışamadığı için evin içinde yokluk da yaşanmaya başlamıştır.
Birkaç gün sonra daha fazla dayanamaz ve oğlunu yanına çağırıp durumu anlatır. Kuyunun başına gidip yılana durumlarını anlatmasını ister.
Oğlu anlatılan tabloya hayret etse de denileni yapar, gidip babasının tarif ettiği yerdeki kuyuyu bulur ve kuyunun başında biraz bekledikten sonra yılan kuyudan çıkar.
Oğul önce korksa da babasının selamlarını ileterek durumu anlatır ve yılan her sohbetten sonra yaptığı gibi kuyudan bir altını çıkarıp yaşlı amcanın oğluna verir. Babası iyileşene kadar hergün gelmesini, kendisinden bir altın alıp evin ihtiyaçlarını karşılamasını, böylece yaşlı adamın bir an evvel iyileşmesini istediğini söyler. Oğul ise şaşkınlık içinde altını alır ve koşarak eve döner.
Yaşlı adamın oğlu eve geldiğinde şaşkınlığını üzerinden atar atmasına ama insanoğlu bu işte hinlik düşünmeye de başlar;
“Her gün o yılanın yanına gidip bir tane altın vermesini bekleyeceğime onu öldürür, kuyudaki altınların hepsini alırım!” diye aklından geçirir.
Ertesi gün planını gerçekleştirmek üzere kuyunun başına gider. Yılan ise olacaklardan habersiz bir şekilde kuyudan çıkar. Çıkar çıkmasına ama bizim aç gözlü oğlan arkasındaki baltayı savurur yılanın üzerine. Yılan hızla yana kaçar ama yere inen balta tüm ağırlığı ile kuyruğunu uzun bedeninden ayırıverir Canının acısıyla oğlanı sokar ve kuyuya girer. Açgözlü, hin fikirli oğlan zehirlenip oracıkta ölmüştür.
Gece çöküp de oğlunun gelmediğini görünce yaşlı adamı bir endişe alır. Sabahın ilk ışıkları ile yataktan kalkıp aramaya çıkar. Kuyunun başına vardığında yerde oğlunun cesedini görür ve yanına koşup ağlamaya başlar. Yaşlı adamın feryatlarını duyan yılan da kuyudan çıkıp olanları anlatır. Yaşlı adam o üzüntü ve evlat acısıyla yılana kırılmıştır ama hiçbir şey söylemeden evine döner. Günlerce yas tutar, üzülür.
Geçen süre ile acısı hafifleyen yaşlı adam daha farklı düşünmeye başlar. Oğlunun hırsının ve aç gözlüğünün buna sebep olduğunu ve bu yüzden hem oğlunu, hem de dostluğunu kaybetmiş olduğunu düşünerek kuyunun başına gider ve yılana seslenir.
“Olanları unutalım, yine eski güzel günlerimize dönelim.” der yılana ve devam eder;
“Açgözlü ve hırslı da olsa evladımı kaybetmiş olmamın etkisi ile sana kırıldım ama şimdi biliyorum ki senin çok da suçun yok bu olanlarda.”
Kuyunun ağzından yaşlı adamı dinleyen yılan bir an duraklar ve muhatabına benim de muhataplarıma vereceğim cevabını verir;
Son yaşadığım şu sekiz aylık süreci daldığım tefekkür deryasında bundan daha iyi anlatan bir hikaye olamazdı sanırım.
Öyle ya; bir kaderimiz var, başkalarının kaderi ile sürekli ve her daim kesişmekte olan ve biz onu yaşıyoruz. Parça parça olan bir bardağın kaderi sinirimizden nasibini alır bazen, son nefesini ayaklarımız altında veren bir karıncanın eceli ise acelemizden. Yanındaki tomurcukla dertleşen bir gülün sohbeti, sevgilimizi mutlu edeceğiz diye yarım kalır bazen, bir kedinin yüzündeki yara izi mangal başında kedilerin arasına atıverdiğimiz et parçasından hatıra kalır ona .
Yanisi kaderimiz temas halinde olduğumuz her bir varlığın kaderi ile her dem kesişmektedir.
Ancak bu kesişme bizi kaderin ve kalemin sahibi olan Kadir-i Mutlak’a hayran bırakırken, omuzlarımıza da tarifi imkânsız bir sorumluluğu yükler. Bastığımız toprak, aldığımız nefes, içtiğimiz su, gölgesinde oturduğumuz ağaç, kullandığımız eşya, bazen merhaba ettiğimiz, bazen yüzünü bile görmediğimiz her bir insan, her ne varsa hayatımıza dokunan topyekûn hepsi birden kendilerinden sorumlu olduğumuz meçhul ve muazzam bir bilmecenin bizi buluşturduğu kader ortaklarımız.
Lakin zaman baş döndürücü bir hızla değişiyor ve her şeyi olduğundan daha hızlı dönüştürüp dişleri arasında öğütüyor. Ama biz bu değişimin açtığı boşlukları dolduracak mahareti gösteremiyoruz. Bu yüzden de kapılıp gittiğimiz bu sel bizi önüne katıp götürerek, hayatı adeta süpürüyor. Sadece gözle görünür olanı değil; gözle görülmeyen ama varlığını içimizden bildiğimiz, dolayısıyla yokluğundan da yine içimize vuran sızısıyla haberdar olduğumuz şeyleri de alıp götürüyor yavaş yavaş.
Hayal kurmaya ayırdığımız uzun uzun vakitler, kendimizi tartıya vurduğumuz derin muhasebeler, bir fikir sahibi olmadan önce inceden inceye yürüttüğümüz muhakemeler, çocukça sevdalarımız, mevsimler gibi durmadan kendini tazeleyen küçük heyecanlarımız, kendine sebep aramayan iyi niyetlerimiz, gözden ırak kalmakla azalmayan muhabbetlerimiz, yolda tanımadığımız insanlara da selam verebilme alışkanlığımız, sağlam dostluklarımız, kopmaz arkadaşlıklarımız, beklentisiz yoldaşlıklarımız, bir ömür aynı kaidede sabit kalan efkârımız, hissiyatımız ve daha birçok şeyimiz bu değirmenden nasibini alıyor hızla.
Bizim olan, bizden olan, insanlığımızı inşa, imar ve tahkim eden, hayatımızı güzelleştiren, tezyin eden, kabalıklarımızı incelten, sığlıklarımızı derinleştiren ve bütün boşluklarımızı zevkle ve incelikle dolduran bu zenginliklerimizin ne kadarını kurtarabileceğiz bu muhteris zaman değirmeninin elinden bilmiyorum ama ardımızda bıraktığımız hayatların hızla birer hüzünlü hatıraya dönüştüğünü içim ezilerek de olsa görebiliyorum.
Zira hep andığım gibi asırlardır hayatının içinde olan şeylerden birkaç saniyede vazgeçebilen ve daha önce hiç görmediği herhangi bir şeyi, aynı birkaç saniye içinde hayati ihtiyaçlar listesine yazabilen ve o olmadan artık yaşayamayacağına inanabilen insanlar haline geldik artık.
Yazık ki hayatlarımızın en acınası yanlarından biri, sürekli ‘yeni’sinin çıkmasını veya gelmesini beklediğimiz şeylerle oyalanıp dururken eskiyip gidiyor olmamız. Yeni bir cümle, yeni bir duygu, yeni bir sevgili, yeni bir yoldaş, yeni bir fikir, yeni bir zafer, yeni bir imkân, yeni bir yol, yeni bir hayat. Mütemadiyen açız, çünkü doymaya kapalıyız. Gözlerimiz elimizdekine kayıtsız gelecek olana çevrili ve bu yüzden de doğru dürüst yaşamadan yumaklayıp atıyoruz her şeyi, sırf daha yenisini beklediğimiz için. Üstelik neden beklediğimizi, neyi beklediğimizi bilmeksizin!
Başkaları hakkında her aklına geleni söyleyen, hiçbir gerçek delili olmadan insanlar ve kişilikleri hakkında yargısız infaz yapan, nereden geldiği belli olmayan bir yetkiyle orada olmayan herkesi adaletsizce yargılayan, hiçbir şey üretmeyen ama üretilmiş her şeye laf etmeyi meslek edinen, çakmaya, karalamaya, harcamaya düşkün insanların hızla arttığı bu paslı iklimde bu çirkin haller, nice tecrübeyle sabittir ki, söyleyenden dinleyene sirayet ediyor ve alanını genişleterek herkesi içine çekiyor.
Yani anlattığım bu ortam(lar)da iseniz , orada olmakta ısrarlıysanız kirleniyor, kirlenmeye alışıyor ve nihayet temizliğin faziletini unutuyorsunuz!
Çünkü böylesi bir ortamda her gün vakit ayırıp, asıllı ya da asılsız olduklarına bakmadan çıkar çatışmasına düştüğümüz için düşman bellediğimiz “ötekiler” hakkında malzemeler toplayıp; anlamadan dinlemeden, kendilerini ifade etmelerine ihtiyaç duymadan tek yönlü mahkemeler kurup yargılıyor, infaz ediyor ya da planlı cinayetlerimize kurban seçiyoruz zihinlerimizde onları.
Zira her kötülüğü ‘öteki’lere yakıştırarak kendi iyiliğimizi, her yoksulluklarını kendi suçları sayarak kendi varsıllığımızı, her acılarını kendi boyunlarına asarak kendi mutluluğumuzu, her yanlışlarını önlerine koyarak kendi doğruluğumuzu kutsuyoruz.
Tablo bu olunca da kendi uydurduğumuz yalanlarla yaşamayı göze alamıyor; sahip olduğumuz maddi ve manevi konforu kaybetmek istemiyoruz. Çünkü bu körleşmeye ihtiyacımız var. Çünkü bizim sebepsizce haklı olmak ve öyle kalmak için suçlulara, günahkarlara, çirkinlere, kirlilere yani ‘öteki’ye, ‘öteki’lere ihtiyacımız var. Sanki yaşamıyor sadece bize ayrılan vakti dolduruyoruz!
Kimbilir belki de bu yüzden derdini dava edinmiş, fikrin yükünü çeken, tedavülden kalkmış şeyleri hayata geri çağıran insanların sayıları giderek azalıyor.
Kabul etsek de etmesek de yüzeysel laflar, sığ ifadeler, boş sloganlar, ucuz şarkılar, harcıalem kitaplar, çerez filmler, sulusepken espriler, naylon bilgelikler ile imitasyon olan adım adım gerçek olanın yerine geçiyor. “Kullan at” kültürü her şeyi silip süpürüyor, içe işleyen güzellikler yavaş yavaş sürülüp çıkarılıyor hayattan, hayatlarımızdan.
Çünkü üç beş kulaç attıktan sonra takati kesilmeye, karşı kıyıya erişmekten ümidi kesip geri dönmeye mahkûm etmişiz kendimizi adeta. Halbuki derin nefes istiyor insan olabilmek, tıknefes olanlara göre değil! Midesini tıka basa doldurup, gönlünü boş bırakanın avuçlarına, görmek istemeseler de her geçen gün ağırlaşan bir gövdenin bir ömür hamalı olmaktan başka bir şey geçmez.
Bu tehlike ve gidişatın farkında biri olarak bu yüzden haykırıyorum ya hep;
Bizi kendimizden geçirecek olana değil, bizi kendimize getirecek olana ihtiyacımız var. Unutturacak olana değil, hatırlatacak olana; savurup dağıtacak olana değil, derleyip toplayacak olana; kanatacak olana değil, iyileştirecek olana; birbirimizi yargılamaya değil, anlamaya; azaltmaya, eksiltmeye, parçalamaya değil, çoğaltmaya, tamamlamaya, bütünlemeye; birbirimizi itmeye değil, sımsıkı tutmaya ihtiyacımız var.
Ama en çok da azami riayet ve bu riayetten doğan sorumluluğun sürekli farkında olmaya gayret ederek yaşamak borcumuz var!