10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü dolayısıyla Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) ve Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) açıklamalar yaptı. Her iki kuruluş da sektördeki zorlu şartlara, sansüre ve gazeteci yoksulluğuna dikkat çekti.
TGS’den ‘Mücadele’ Vurgusu
TGS, 10 Ocak’ın tarihsel bağlamını hatırlatarak şu ifadeleri kullandı:
“1961’de gazetecilere haklar tanıyan 212 Sayılı Basın Kanunu yasalaştı. O dönemde dokuz gazete patronu bu yasaya karşı çıkıp üç gün yayın yapmamayı tercih etti. Ancak gazeteciler, patronlara rağmen etkili bir mücadele yürüterek bu yasanın onaylanmasını sağladı.”
TGS, bugün 10 Ocak'ı bir bayram yerine “mücadele günü” olarak benimsediklerini belirterek, gazetecilerin karşı karşıya olduğu sorunları sıraladı:
Artan gazeteci işsizliği,
Asgari ücret seviyesindeki maaşlar,
Sendikasız çalışma koşulları,
Düşük ücretlerle çalışan yerel basın mensuplarının durumu.
“Gazeteci yoksulluğu, gerçeklerin karartılmasına ve demokrasinin zarar görmesine yol açar” diyen TGS, sektördeki şartları iyileştirmek için etkili mücadele sürdüreceklerini vurguladı.
TGC’den Sansür ve Tutukluluk Eleştirisi
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) ise açıklamasında, 10 Ocakı “haksız gözaltı, tutukluluk ve sansür” ortamında karşıladıklarını ifade etti. 2024 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde Türkiye’nin 180 ülke arasında 158’inci sırada yer aldığını hatırlatan TGC, basın özgürlüğünün düşük seviyelerde olduğuna dikkat çekti.
TGC açıklamasında, şu sorunları öne çıkardı:
18 gazetecinin cezaevinde olması,
Adli kontrol ve davalarla gazetecilerin baskı altında tutulması,
Dezenformasyon Yasası ve Etki Ajanlığı Tasarısı gibi düzenlemelerin gazeteciliği tehdit etmesi,
Gazetecilere yönelik fiziksel saldırıların cezasızlıkla sonuçlanması.
Cemiyet, açıklamasını şu sözlerle tamamladı:
“Basın özgürlüğü karnesi kötü de olsa, daha iyi günlerde gazetecilik yapma umudumuzu koruyoruz.”
10 Ocak'ın Tarihsel Bağlamı
10 Ocak 1961, basın çalışanlarına haklar tanıyan 212 Sayılı Basın Kanunu’nun Resmi Gazete’de yayımlanmasıyla gazeteciler için bir bayram günü olarak ilân edildi. Ancak 1971 askeri darbesinin ardından bu gün, Çalışan Gazeteciler Günü olarak yeniden adlandırıldı.
Basın tarihine "Dokuz Patron Olayı" olarak geçen bu dönemde, patronların üç gün süreyle gazete yayınlamama kararlına gazeteciler etkili bir mücadeleyle karşı durdu. Bu süreçte “Basın Gazetesi” yayınlanarak gazetecilerin sesini duyurdu.