Antalya'da Şahinler Holding tarafından düzenlenen bir etkinlikte, Nobel ödüllü iktisatçı Prof. Dr. Daron Acemoğlu, “21. Yüzyılın Fırsatları ve Zorlukları” başlıklı bir sunum gerçekleştirerek gazetecilerin sorularını yanıtladı. Acemoğlu, Türkiye’nin en büyük ekonomik problemlerini, yaşlanan nüfus ve düşük verimlilik gibi konular üzerinden ele aldı ve kritik mesajlar verdi.
Türkiye’nin Ekonomik Sorunları: Verimlilik ve Nüfus Yaşlanması
Prof. Dr. Daron Acemoğlu, Türkiye’nin enflasyonla mücadelesine ilişkin şu ifadeleri kullandı: “Enflasyonu kısa vadede tek haneye düşürmek mümkün değil. Türkiye, tüketimi azaltmadan enflasyonu kontrol altına almaya çalışıyor. Bu süreç yaşanan sıkıntıları uzatabilir.” Ancak Acemoğlu’na göre asıl sorun enflasyon değil, düşük verimlilik ve yaşlanan nüus. “Türkiye’nin bir 10 yıl daha verimlilik artışını geciktirme lüksü yok,” diyen Acemoğlu, ülkede insan kaynağının erken emeklilik gibi uygulamalarla etkin kullanılamadığını vurguladı.
Acemoğlu, şu kritik noktalara dikkat çekti:
-
Türkiye’nin Yaşlanan Nüfusu: 2060 yılında Türkiye’nin Japonya seviyesinde bir yaşlılık oranına sahip olabileceğini belirten Acemoğlu, bu durumun şu an yeterince gündeme gelmediğini ifade etti.
-
Erken Emeklilik Sorunu: Aktif-pasif sigorta dengesindeki düşüşe dikkat çeken Acemoğlu, ülkede çalışan yaş gruplarının daha etkin kullanılması gerektiğini belirtti.
Yolsuzluk, Hukuk ve Kurumların Rolü
Türkiye’nin ekonomik başarısının kurumların güçlendirilmesine bağlı olduğunu savunan Acemoğlu, şu açıklamalarda bulundu:
-
“Türkiye, yolsuzluğun daha iyi denetlendiği, kurumların güçlendiği bir yapıya ihtiyaç duyuyor. Hukukun üstünlüğü, bakanlıkların denetlenmesi ve bütçe problemlerinin çözülmesi ekonomide iyileşmeyi hızlandırabilir.”
-
“Asgari ücretin yüzde 50-70’lik kesimi etkiliyor olması gelir artışı anlamına gelmez. Düşük verimlilikle refahı artırmak mümkün değildir.”
Teknoloji ve Verimlilik
Türkiye’nin teknoloji alanındaki potansiyeline de dikkat çeken Acemoğlu, şu mesajları verdi:
-
“Türkiye teknolojide değişimlere hazır değil, ancak bu alanda atılacak adımlar kritik öneme sahip.”
-
“Otomasyon ve yapay zeka kullanımı, verimliliği artırarak çalışanlar için eşitlik sağlayabilir. Ancak Türkiye’de bu teknolojilerin benimsenme hızı düşük.”
-
“Türkiye’de işgücünün yüzde 40’ı lise eğitimi almamış durumda. Yazılımcı oranı ve teknoloji elitlerinin oluşumu ise yetersiz.”
Orta Doğu ve Jeopolitik Riskler
Acemoğlu, Orta Doğu’nun Türkiye için daha çok belirsizlik yarattığını ifade ederek, şu yorumu yaptı: “Orta Doğu’da barış ortamı oluştuğundan emin olmalıyız. Ancak bu bölge daha çok kaos yaratma potansiyeline sahip.”
Sunumdan Dikkat Çeken Diğer Notlar
-
Yapay Zeka ve Otomasyon: Son 40 yılda otomasyon sebebiyle reel ücretlerde gerileme yaşandı.
-
Yenilenebilir Enerji: Türkiye yenilenebilir enerjiye yeterince yatırım yapmıyor ve teşvike ihtiyaç duyuyor.
-
Demografik Değişim: Yaşlanan nüfus, eğitimin sürekli güncellenmesini gerektiriyor.
-
Tedarik Zinciri: Değişen küresel tedarik zincirleri, Türkiye için çok büyük fırsatlar barındırıyor.