2025-2030 döneminde, dijital erişimdeki artış ve teknolojik yeniliklerin Türkiye’de işgücü piyasasında büyük bir dönüşüme yol açması bekleniyor. Ülkedeki şirketlerin yüzde 60’ı, enerji teknolojilerinin iş modellerini yeniden şekillendireceğini öngörüyor. Bu kapsamda, robotik mühendisleri, yenilenebilir enerji mühendisleri ve otonom ile elektrikli araç uzmanları, geleceğin meslekleri arasında öne çıkıyor.
Dünya Ekonomik Forumu’nun (WEF) “2025 İşlerin Geleceği Raporu”, Türkiye’de iş gücü piyasasının yakın gelecekte nasıl dönüşeceğine dair çarpıcı veriler sunuyor. Raporda, TÜSİAD-Sabancı Üniversitesi Rekabet Forumu tarafından gerçekleştirilen anket çalışmaları da yer alıyor. Verilere göre, Türkiye’de işgücü piyasasındaki dönüşüm, işlerin yüzde 22’sini etkilerken, yeni rollerde büyük bir artışa yol açacak.
Yeni Rollerin ve Beceri Setlerinin Dönüşümü
Rapora göre, 2030 yılına kadar 170 milyon yeni rol oluşacakken, 92 milyon rol ortadan kalkacak. Bu da net 78 milyonluk bir artış anlamına geliyor. Teknolojik ilerlemeler, demografik değişimler ve jeoekonomik baskılar, bu değişimin temel itici gücü olarak öne çıkıyor.
Türkiye’de işverenler, 2030 itibariyle gereken becerilerin yüzde 44’ünün değişeceğini tahmin ediyor. Bu oran, küresel ortalama olan yüzde 39’un oldukça üzerinde. En hızlı büyüyen beceriler şu şekilde sıralanıyor:
- Yapay zekâ ve büyük veri kullanımı
- Teknolojik okuryazarlık
- Siber güvenlik
- Çok dilli yetkinlik
Kritik Bir Sorun: Becerilerdeki Yetersizlik
Raporda, beceri açığının hem Türkiye’de hem de küresel düzeyde iş piyasasının en önemli sorunlarından biri olduğu vurgulanıyor. İşverenlerin yüzde 63’ü, karşılaştıkları en önemli zorluğun beceri eksikliği olduğunu belirtiyor. Bu kapsamda, yeniden beceri kazandırma ve mevcut becerileri geliştirme programları kritik önem taşıyor.
Hangi Meslekler ve Sektörler Büyüyecek?
Robotik Mühendisleri ve Otonom Araç Uzmanları: Yapay zekânın iş modellerine entegre edilmesi, bu mesleklerde talep patlamasına yol açacak.
Yenilenebilir Enerji Mühendisleri: Enerji teknolojilerindeki dönüşüm, bu alandaki uzmanlara olan ihtiyacı artıracak.
Bakım ve Sağlık Hizmetleri: Hemşireler ve diğer bakım sektörü çalışanları, nüfus eğilimlerine paralel olarak en hızlı artış gösteren roller arasında yer alacak.
Eğitim Alanı: Artan nüfus ve teknolojik okuryazarlık ihtiyacı, eğitim sektörü profesyonellerine olan talebi yükseltecek.
Gerileyen Meslekler
Teknolojik dönüşümün etkisiyle kasiyerler, idari asistanlar ve hatta grafik tasarımcılar gibi rutin iş rolleri, talepte gerileme yaşayacak. Özellikle üretken yapay zekâ uygulamaları, bu mesleklerin şekil değiştirerek azalmasına neden olacak.
Şirketler Ne Yapıyor?
Küresel şirketler, yapay zekânın etkisini yönetebilmek için şu adımları planlıyor:
Beceri Yatırımları: İşverenlerin yüzde 77’si, mevcut çalışanlarını yeniden beceri kazandırma programlarına dahil edecek.
Departmanlar Arası Geçişler: Yüzde 50, yapay zekâdan etkilenen pozisyonları yeniden konumlandırmayı planlıyor.
Otomasyon ile İş Gücü Azaltımı: Yüzde 41, belirli iş rolleri için iş gücünü azaltmayı düşünüyor.
Geleceğe Hazırlık: Hükümet ve Şirketlerin Rolü
Dünya Ekonomik Forumu, hem hükümetlere hem de iş dünyası liderlerine, beceri geliştirme programlarına yatırım yapmaları çağrısında bulunuyor. Bu çabalar, ekonomik kalkınma ve toplumsal dayanıklılığı desteklemede kilit bir rol oynayacak