Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, "Vadesi geçtiği halde ödenmemiş vergi ve cezaların toplamı 914,9 milyar lira ancak tahsil kabiliyeti olmayan alacak tutarı da 812,8 milyar lira, bu alacakların yüzde 88,8'inin tahsilat imkanı bulunmuyor." dedi.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, devlete kesinleşen vergi borcu ve cezası olan 36 bin 806 mükellefin bugün ilan edileceğini belirterek, "Bu mükelleflerin 30 bin 696'sının borcunun tahsil kabiliyeti yok. Vadesi geçtiği halde ödenmemiş vergi ve cezaların toplamı 914,9 milyar lira ancak tahsil kabiliyeti olmayan alacak tutarı da 812,8 milyar lira, bu alacakların yüzde 88,8'inin tahsilat imkanı bulunmuyor." dedi.
Bakan Şimşek, AA muhabirine, devlete vergi borcu olanları açıklama kararı aldıklarını anımsatarak, 5 milyon liradan fazla vergi borcu olanların bugün Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesinde ilan edileceğini bildirdi.
Borçlu mükellefleri iki liste halinde açıklayacakları bilgisini veren Şimşek, ilk listede ikmalen, resen veya idarece yapılan tarhiyatlar nedeniyle kesinleşen vergi ve cezaları, ikinci listede de vadesi geçtiği halde ödenmemiş vergi ve cezalarının kamuoyuyla paylaşılacağını söyledi.
"Bunlar ya iflas etmiş ya da hiçbir mal varlığı bulunmayan işletmeler"
Şimşek, "kesinleşen tarhiyatlar" listesinde 2 bin 464 mükellefin yer aldığını ve bunların kesinleşen vergi ve cezalarının toplamının 53 milyar lira olduğunu aktararak, "Bu mükelleflerin 419’u gerçek kişi, 2 bin 45’i tüzel kişi. Listede yer alan mükelleflerin 299'u faal ve toplam mükelleflerin yüzde 12,1'ini oluşturuyor. Bunlar adına kesinleşen vergi ve ceza tutarı 6,3 milyar lirayı buluyor. Terk mükellef sayısı ise 2 bin 165. Bunlar adına kesinleşen vergi ve cezalar ise 46,6 milyar lira oldu." diye konuştu.
Bu listede bulunanlara direkt "vergi borçlusu" denilemeyeceğini vurgulayan Şimşek, listede, vergi beyanlarında eksiklik bulunan veya hiç beyanname vermeyen ya da haksız yere vergi iadesi alan mükelleflerle ilgili yapılmış tarhiyatlardan kesinleşmiş olanların bulunduğunu bildirdi.
Şimşek, kesinleşen bu tarhiyatların ödenmiş olmasının açıklamaya engel olmadığına dikkati çekerek, "Bu nedenle diğer borçlu listesiyle karıştırılmamalıdır. Tabii bu listede yer alan mükelleflerin çoğu gerçek bir faaliyeti olmadığı halde sahte belge düzenleme, vergi kaçırma gibi amaçlarla kurulmuş işletmeler. Listede yer alan 2 bin 464 mükelleften 1752'si bu türden. Bunlar hakkında yapılan ve kesinleşen vergi ve ceza tutarı 42,9 milyar lira ve bu tutar ilan edilen toplam tutarın yüzde 81,1'ine tekabül ediyor. Bu tutarın tahsil kabiliyeti de yok. Zira bunlar ya iflas etmiş ya da haklarında iflas kararı olmasa da hiçbir mal varlığı bulunmayan işletmeler. Bunların sahiplerinin de malı yok. Bu tür işletmeler genellikle hiçbir malı bulunmayanlar adına açılıyor, amaca ulaşıldıktan sonra ortadan kayboluyor." ifadelerini kullandı.
"Sahteciler yapay zekayla tahsil edilecek"
Sahte belge düzenleyerek haksız kazanç sağlayan bu tür işletmelerle mücadele için muhtelif yasal düzenlemeler yaptıklarını ancak bazılarının Anayasa Mahkemesince iptal edildiğini belirten Şimşek, "Bunlarla ilgili yeniden yasa çıkarıldı, bazı düzenlemelerimiz ise onaylandı. Kayıt dışı ekonomiyle mücadele çalışmaları kapsamında kanundan kaçan ve sahtecilik yapan bu tür mükellefleri tespit etmek için yapay zekadan yararlanıyoruz. Sahte belge düzenleme riski yüksek mükellefler ile haksız iade talep etme riski yüksek olanları yapay zeka teknolojilerinden faydalanarak tespit etmek amacıyla TÜBİTAK Yapay Zeka Enstitüsü ile bir proje başlattık. Artık devletten haksız iade almak, sahte belge düzenlemek amaçlı kurulan işletmeleri, birçok veriyi yapay zeka teknolojileriyle analiz ederek çok kısa sürede tespit edebileceğiz ve bunların derhal mükellefiyetlerini kapatabileceğiz. Bu sayede gerek dürüst mükellefleri gerekse kamunun menfaatini koruyacağız." değerlendirmesinde bulundu.
"Çok uzun yıllara dayanan borçlar"
Şimşek, ikinci listede ise 31 Aralık 2023 itibarıyla vadesi geldiği halde 30 Eylül'e kadar ödenmemiş, tutarı 5 milyon lira ve üzerinde olan vergi ve cezalara ilişkin açıklama yapılacağı bilgisini vererek, şöyle konuştu:
"Bu listedeki mükellef sayısı 36 bin 806'dır. Bunların 7 bin 948'i gerçek, 28 bin 858'i tüzel kişi. Bu mükelleflerin 4 bin 807'si faal ve toplam mükellef sayısının yüzde 13,1'ini oluşturuyor. Terk mükellef sayısı ise 31 bin 999. Bu mükelleflerin vadesi geçtiği halde ödenmemiş vergi ve cezalarının toplamı 914,9 milyar lirayı buluyor. Faal mükelleflerin toplam borç tutarı 113,8 milyar lira, toplam borç içindeki oranı da yüzde 12,4. Terk mükelleflerin borç tutarı ise 801,1 milyar liradır. Bakın, vergi borçlusu olarak açıklayacağımız 36 bin 806 mükellefin 30 bin 696'sının borcunun tahsil kabiliyeti yok. Vadesi geçtiği halde ödenmemiş vergi ve cezaların toplamı 914,9 milyar lira ancak tahsil kabiliyeti olmayan alacak tutarı da 812,8 milyar lira. Bu alacakların yüzde 88,8'inin tahsilat imkanı bulunmuyor. Bunlar çok uzun yıllara dayanan borçlar."
Bu alacakların neden tahsil edilemediğine de açıklık getiren Şimşek, "Bu mükelleflerin ya da kanuni temsilcilerinin mal varlığı bulunmuyor. Haklarında tüm yasal işlemler yapılmış ancak alacaklar tahsil edilemiyor. Bunlar zaman aşımına uğramadığı sürece devletin yasal kayıtlarında yer alıyor. Zaman zaman da tahsilat tahakkuk oranları konusunda eleştirilere neden oluyor." ifadelerini kullandı.
"Vergi alacaklarının tahsili için titizlikle çalışılıyor"
Bakan Şimşek, vergi alacaklarının tahsili konusunda da titizlikle çalıştıklarını belirterek, şunları kaydetti:
"Devletin en önemli gelir kaynağı vergiler. Bu nedenle zamanında ödenmesi son derece önemli. Vergi borcunu ödemeyenler hakkında tüm icra takiplerini yapıyoruz. İyi niyetli olup borcunu ödemede zor duruma düşen mükelleflerimize de taksitlendirme yoluyla yardımcı oluyoruz. Çalışan, üreten ancak borçlarını ödemede çok zor duruma düşen mükelleflerimiz olabiliyor. Tahsil kabiliyeti olan 113,8 milyar lira için vergi dairelerimiz tüm mükelleflerle görüşüyor, borçlarını ödemeleri konusunda gerekli kolaylıkları sağlıyor."