Fransız edebiyatından sonra en önemli edebiyat Rus edebiyatıdır. Nikolay Gogol özellikle yergi üslûbuyla toplumunun kokuşmuş, bozulmuş yöntemlerini eleştirmiştir. En ünlü romanları Müfettiş adlı oyun ile Ölü Canlar romanıdır.
Rus Edebiyatını doruk noktasına çıkaran Dostoyevski ise toplumdan çok, birey olarak insanın ruh dünyasını hem tabiî hem de sosyal çevresi içinde en ince ayrıntılarına kadar sergiler. Psikolojik tahlilleri oldukça başarılıdır. Suç ve Ceza ve ezilenler İnsancıklar, Kumarbaz, Yeraltından Notlar, Budala ve özellikle Karamazov Kardeşler ünlü romanları arasındadır. Bir başka önemli realist yazar Tolstoy, aristokrat kesimi iyi ve kötü yanlarıyla eleştirmekle beraber ve çiftlik ağalarının yaşamını romanlarında konu eder.
Anna Karenina ile Savaş ve Barış en bilinen romanlarıdır.
Anton Çehov daha çok hikâye ve tiyatro türlerinden ürün vermiştir. En önemli oyunları: Vişne Bahçesi, Vanya Dayı, Martı (oyun)'dır. Diğer önemli Rus realist yazarlar arasında nihilizmi ve kuşak çatışmasını konu aldığı Babalar ve Oğullar adlı eseri ile İvan Turgenyev ve savunduğu sosyalizmi romanlarında (Ana) sıkça konu eden Maksim Gorki sayılabilir.
NOBELLİ EFSANEVİ MUHALİF RUS YAZAR ALEKSANDR SOLJENİTSİN
Soljenitsin, büyük romancıların anavatanı Rusya’da küçük bir taşra kenti olan Rostov’da doğdu. Üniversitede matematik, edebiyat ve Marksizim okudu. Akademisyen olmayı düşünerek üniversiteye devam ederken ikinci dünya savaşı başlayınca vatanseverlik güdüsüyle üniversiteyi bırakıp orduya yazıldı.
Arkadaşına yazdığı mektuplarda devrin SSCB lideri Stalin’i eleştirince 8 yıl çalışma kampına kapatıldı. Çalışma kampı cezası dolduğunda bu defa Kazakistan’a müebbet sürgüne gönderildi. Ancak Soljenitsin yılmadı, entelektüel görüşlerinden taviz vermedi. Sadece Stalin değil kanser de onu durduramadı. Stalin gidip Kuruşçev gelince onu affetti. Bu dönemde çalışma kampında yaşadıklarını yazmaya başladı. Devletin gözü hâlâ üzerindeydi.
Çalışma kampında yazdığı notları ele geçmesinler diye birkaç dostuna dağıttı.
Bu dostlarında biri önce onu ihbar etti, sonra da yaptığına pişman olup intihar etti. Çalışma kampında yazdığı Gulak Takım Adaları romanını bitirdi ve hemen yurtdışına kaçırdı. Kitap yurtdışında büyük ilgi gördü ve ona Nobel ödülü verildi. Vatandaşlıktan çıkarılma korkusuyla Nobel’i almaya İsveç’e gidemediği için ödülünü dört yıl sonra alabildi.
Sürgün edilince bir süre Amerika’da yaşadı. Ülkesine benziyor diye Vermont ormanlarının yakınlarında yaşıyordu. Amerika’da münzevi bir yaşam sürdü.
Burada da boş durmadı bu defa kapitalizmin bireyciliğini ve bencilliğini eleştiren yazılar yazdı.
Gorbaçov döneminde vatandaşlığı iade edildi. Tekrar Rusya’ya döndü. Boris Yelsin onu göklere çıkarsa da, onun rejimini de eleştirmekten geri durmadı.
Ömrü boyunca vicdanlı muhalif tavrının bedelini ödedi.
O Rusya’nın Sokrat’ıydı. Onu ezmeye çalışan Rus devleti yıllar sonra onun azimli direnişi ve doğru bildiğini söyleme mücadelesini saygıyla karşılayıp
ölümünde onu devlet töreniyle uğurladı.
Çektiği acılar yazma ve yaşama nedeniydi. Efsanevi muhalif 89 yaşına kadar yaşadı. “Çekinmeden söylemek isterim. Hiçbir şey benim yazarlık görevime engel olamayacaktır. Kimse gerçeğin yolunu tıkayamaz. Gerçeğin ortaya çıkması için ölümü bile kabule hazırım.” diyerek ölüm yolculuğuna çıktı efsanevi muhalif Aleksandr Soljenitsin. Toprağı bol olsun.
MOBİLCİLER TOPLANDI.
Pandemi nedeniyle 2 yıldır bir araya gelemeyen Mobil’ciler 7 Kasım Perşembe
günü saat 13.00’de Beşiktaş Hanedan Balık lokantasında toplandılar.
Toplantıyı her zaman ki gibi Erkin Savtekin organize etti. 30 Mobil’ci arkadaş
ve ağabeylerimi sağlıklı ve mutlu olarak bir arada görmek beni çok mutlu etti.
Murathan Mungan, uzun zamandır görüşemeyen arkadaşları için şöyle der:
“Bilmem ki, karşılaşsak hatırlayabilecek miyiz birbirimizi yeniden, ikimiz de
bir başkasıyken? Çok şükür bizler, başkalaşmadan birbirimize kavuşarak eski günlerimizi yad ettik. Bu vesileyle Mobil’ci arkadaşlarıma ve ağabeylerime
sağlıklı ve mutlu nice yıllar diler, selam, sevgi ve saygılar sunarım.
8 KASIM 2024 / Mehmet Özata
