Anadolu, binlerce yıl boyunca sayısız medeniyete ev sahipliği yapmış, tarih boyunca farklı isimler ve kimliklerle şekillenmiş toprakların adıdır. Bugün Türkiye sınırları içinde yer alan birçok şehrin kökeni, Roma ve Bizans dönemlerine kadar uzanır. Bu şehirlerin eski isimleri, geçmişin izlerini sürmek isteyenler için önemli bir kültürel miras niteliğindedir. Özellikle Çorum gibi şehirler, bu kadim geçmişin parlayan halkaları arasında yer alıyor.
Roma ve Bizans Dönemlerinde Anadolu
Roma İmparatorluğu, M.S. 117 yılında tarihinin en geniş sınırlarına ulaşmıştı. Ancak bu büyüklük, zamanla yönetimi zorlaştırdı ve M.S. 285’te imparatorluk Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrıldı. Doğu Roma, yani Bizans İmparatorluğu, 1453 yılında İstanbul’un fethiyle son bulana kadar, Anadolu'nun önemli merkezlerini kendi kültürüyle şekillendirdi. Bu süreçte, şehirlerin isimleri hem siyasi hem de dini etkilerle yeniden adlandırıldı.
Çorum’un Roma Dönemindeki İsmi: Niconia
Tarihte Çorum, Bizans döneminde Niconia adıyla anılıyordu. O dönemlerde bölge, ticaret yolları üzerinde bulunması sayesinde hem kültürel hem ekonomik açıdan önemli bir merkezdi. Çorum’un Roma ve Bizans izleri, bugün arkeolojik kalıntılar, yapı izleri ve tarihi belgelerle hâlâ hissedilmektedir.
Diğer Şehirlerimizin Roma ve Bizans Dönemindeki İsimleri
İşte Türkiye’deki bazı illerin ve yerleşim yerlerinin Roma ve Bizans dönemindeki isimleri:
İstanbul: Konstantinopolis
İzmir: Smyrna
Antalya: Attaleia
Ankara: Ancyra
Çorum: Niconia
Samsun: Amisos
Kayseri: Caesarea
Trabzon: Trapezounta
Sivas: Sebastea
Adıyaman: Perre
Amasya: Amasseia
Bursa: Prusa
Edirne: Hadrianopolis
Şanlıurfa: Edessa
Gaziantep: Hamteph / Zeugma
Malatya: Melitene
Kocaeli: Nicomedia
Konya: Iconium
Kütahya: Cotyaeum
Niğde: Nigdi
Ordu: Kotyora
Sinop: Sinope
Zonguldak: Tieion
Mersin: Zephyrion
Van: Tuşpa / Ararat
Ağrı: Ararat
Erzurum: Theodosiopolis
Artvin: Artavani
Bitlis: Ciliza
Tunceli: Daranis
Hakkari: Hubuşkia
Iğdır: İgdir
Bu liste, Roma döneminde Anadolu coğrafyasının nasıl yeniden adlandırıldığını ve kültürel etkilerin şehir isimlerine nasıl yansıdığını açıkça ortaya koymaktadır.
Tarihi İsimler Neden Önemli?
Şehirlerin tarih boyunca aldığı bu farklı isimler, yalnızca coğrafi değil, aynı zamanda sosyo-kültürel bir mirasın da göstergesidir. Bu isimler aracılığıyla o dönemlerde şehirlerin stratejik, dini ve ticari önemleri hakkında bilgi edinmek mümkündür. Ayrıca, geçmişle kurulan bu bağ sayesinde şehir kimliği çok daha derin bir perspektiften değerlendirilebilir.
Geçmişle Kurulan Bağ: Kültürel Kimliğin Bir Parçası
Bugün hala bazı bölgelerde halk arasında kullanılan eski isimler, geçmişin izlerinin tamamen silinmediğini gösteriyor. Tarihi isimleri hatırlamak, geçmişle bağ kurmak ve bu köklü mirası sahiplenmek; şehirlerin kültürel kimliklerini güçlendiren unsurlar arasında yer alıyor.
