Washington Post’un kapsamlı bir araştırmasına göre, İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), yıllardır geliştirdiği yapay zeka (YZ) tabanlı istihbarat sistemlerini Gazze’deki operasyonlarda aktif olarak kullanıyor. Bu sistemlerin, hedef belirleme süreçlerini hızlandırdığı ve operasyonel etkinliği artırdığı iddia edilirken, 45 bin sivilin ölümüyle bağlantılı oldukları öne sürülüyor.
Gazze’de Yapay Zeka Kullanımı: Habsora ve Hedef Bankası
Hamas’ın 7 Ekim 2023’teki sürpriz saldırısının ardından IDF, onlarca yıldır topladığı istihbaratın bulunduğu bir veri tabanını kullanarak Gazze’ye yönelik bombardıman kampanyasını başlattı. Ancak hedef listesi tükendiğinde, IDF, “Habsora” adı verilen ve kısa sürede yeni hedefler oluşturabilen bir yapay zeka aracına başvurdu.
IDF’nin hedef bankasını yenilemek için yapay zekayı kullanması, operasyonun sürekliliğini sağladı ancak sivil kayıpların önemli ölçükte artışına yol açtığı eleştirileriyle karşı karşıya kaldı.
10 Yıllık Gizli Gelişim
Washington Post’un raporu, IDF’nin bu yapay zeka programını 10 yıldır gizlice geliştirdiğini ortaya koyuyor. Bazı uzmanlar, bu teknolojiyi “sşu ana kadar kullanılmış en gelişmiş askeri yapay zeka girişimi” olarak tanımlıyor. Ancak sistemin işleyişi ve insanın karar alma sürecine etkisiyle ilgili ciddi tartışmalar bulunuyor:
Dil Kusurları: Arapça’daki belirli argo kelimeleri algılayamama gibi teknik sorunlar tespit edildi.
Karar Alma Süreci: Bazı subaylar, raporlarda istihbaratın insan analistler mi yoksa yapay zeka sistemleri tarafından mı elde edildiğinin belirtilmediğine dikkat çekiyor.
Sivil Kayıplar ve Eleştiriler
Gazze’de ölen 45 bin sivilin yarısının kadın ve çocuklardan oluştuğu bildiriliyor. Bazı uzmanlar, bu ölümlerin ardında yapay zekanın hızı ve otomasyon kapasitesinin olduğunu savunuyor. IDF’nin kabul edilebilir sivil kayıp oranını artırdığı, operasyonların şiddet seviyesini yükseltmiş olabileceği belirtiliyor.
IDF ise bu iddiaları reddederek, yapay zeka aracının “ikincil zararı minimize ettiğini” ve insan liderliğindeki sürecin doğruluğunu artırdığını savunuyor.
Uluslararası Tartışmalar ve Hukuki Sorunlar
IDF’nin yapay zeka kullanımı, uluslararası toplumda ve hukuk platformlarında tartışmalara yol açtı.
Soykırım Davası: Güney Afrika, Lahey’de açtığı davada, Gazze’deki hedeflerin bir yazılım tarafından belirlendiğini sorguluyor.
Teknolojik Etik: Yapay zeka kullanımının askerî stratejilerdeki rolü, gelecekteki savaşlarda etik kuralları yeniden şekillendirebilir.
