Mehmet Akif Ersoy, Türk milletinin hafızasında derin bir iz bırakan, İstiklâl Marşı’nın yazıcısı ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecinde milli bir kahraman olarak anılan çok yönlü bir şair, yazar, veteriner ve düşünürdür.
Doğum ve Aile Hayatı
Mehmet Akif, 20 Aralık 1873 tarihinde İstanbul’un Fatih semtinde doğdu. Babası İpekli Tahir Efendi, annesi ise Buhara kökenli Emine Şerife Hanım'dır. Babasından çocukluk yıllarında Arapça ve dini bilgiler öğrenen Akif, annesinden de Farsça dersleri aldı. Eğitim hayatı boyunca hem dini hem de fen bilimlerinde kendisini geliştirerek çok yönlü bir entelektüel yapıya ulaştı.
Eğitim Hayatı
Mehmet Akif, ilkokuldan sonra Fatih Merkez Rüsdiyesi’ne devam etti. Burada Arapça, Fransızca ve Farsça öğrendi. Ardından Mekteb-i Mülkiye’nin İdadi bölümüne kaydoldu, ancak babasının vefatı ve aile durumunun bozulması nedeniyle buradan ayrılıp Halkalı’daki Baytar Mektebi’ne (Veterinerlik Okulu) geçti. 1893 yılında birincilikle mezun oldu ve veteriner olarak çalışmaya başladı.
Meslek Hayatı ve İlk Şiirleri
Mehmet Akif, mezuniyetinin ardından Ziraat Bakanlığı’nda veteriner mülfettişi olarak görev yaptı. Anadolu, Rumeli, Arnavutluk ve Arabistan’da hastalıklara karşı hayvan sağlığını koruma çalışmaları yürüttü. Bu görevler sırasında gözlemlediği toplumsal sorunlar, şiirlerine ilham kaynağı oldu.
Edebiyata ilgisi, öğrencilik yıllarından itibaren yoğunlaştı. "Servet-i Fünun" dergisinde ilk eserlerini yayınladı. Daha sonra “Sırât-ı Müstakim” ve “Sebilüreşâd” dergilerinde yayınlanan yazı ve şiirleriyle tanındı. Toplumcu ve milli şiirleri, halkı bilinçlendirme amacı güttü.
Milli Mücadele Döneminde Mehmet Akif
Mehmet Akif, Kurtuluş Savaşı’nda aktif rol aldı. Ankara’da Mehmet Akif, halkı milli mücadeleye destek olmaya çağıran vaazlar verdi. Anadolu’da halkın moralini yüksek tutmak ve dayanışmayı artırmak için gösterdiği çaba, TBMM’de Burdur milletvekili olarak görev almasıyla resmileşti.
1921 yılında Türk milletinin milli marşını belirlemek için düzenlenen yarışmaya katıldı. Mehmet Akif, 500 liralık ödülü kabul etmeyeceğini belirterek İstiklâl Marşı’nı kaleme aldı. 12 Mart 1921 tarihinde marş, TBMM tarafından milli marş olarak kabul edildi. Mehmet Akif, bu eserini "Safahat" adlı kitabına dahil etmeyerek Türk milletine armağan etti.
Edebi Kişiliği ve Safahat
Mehmet Akif, edebi eserlerinde realizm ve toplumcu bir anlayış benimsedi. Halkın sorunlarını dile getiren, milli ve dini duyguları öne çıkaran bir şiir dili kullandı. "Safahat" adıyla yedi kitaptan oluşan eserinde, toplumsal eleştiriler, milli ve manevi değerler yoğun bir şekilde işlenmiştir.
Safahat’ın bölümleri şunlardır:
- Safahat
- Süleymaniye Kürsüsünde
- Hakkın Sesleri
- Fatih Kürsüsünde
- Hatıralar
- Asım
- Gölgeler
Son Yılları ve Vefatı
Cumhuriyet’in ilanından sonra siyasi baskılar ve eleştiriler nedeniyle ülkeden ayrılmak zorunda kalan Mehmet Akif, 1925-1936 yılları arasında Mısır’da yaşamıştır. 1936 yılında hastalanarak Türkiye’ye döndü. 27 Aralık 1936 tarihinde İstanbul’da vefat etti. Mezarlığı, Edirnekapı Şehitliği'ndedir.
Mehmet Akif Ersoy'un Türk Milletine Bıraktığı Miras
Mehmet Akif Ersoy, sadece bir şair değil, aynı zamanda bir dava adamı ve milletin manevi liderlerinden biri olarak anılmaktadır. Yazdıkları ve düşünceleriyle Türk milletinin birlik, beraberlik ve dayanışma ruhunu yükselten Mehmet Akif, İstiklâl Marşı gibi ölümüz bir eseri geride bırakmıştır. O’nun düşünce dünyası ve eserleri, gelecek nesiller için önemli bir ilham kaynağı olmaya devam etmektedir
