Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) "Hanehalkı Enflasyon Beklentileri ve Hizmet Enflasyonu" başlıklı analizi, son dönemde hanehalkı enflasyon beklentilerindeki iyileşmenin, dezenflasyon sürecine sadece talep kaynaklı değil, arz kaynaklı olarak da katkı sağladığını ortaya koyuyor. Bu bulgu, hanehalkı beklentilerinin fiyatlar üzerindeki etkisine dair önemli ipuçları sunuyor.
Analizin Temel Bulguları
Merkezin Güncesi blog sayfasında Uzman Ahmet Duhan Yassa ve Yardımcı Ekonomist Barbaros Eriş tarafından hazırlanan analiz, enflasyonla mücadelede hanehalkının rolünü ele alıyor. Enflasyon beklentilerindeki iyileşmenin, sadece talep tarafından değil, arz kanallarıyla da hizmet fiyatlarına yansıdığı vurgulanıyor.
"Son dönemde hanehalkı enflasyon beklentilerindeki iyileşme, dezenflasyon sürecine önemli katkılar sağlıyor."
Analizde, hanehalkının sunduğu hizmetlerin fiyatlarını belirlemede önemli bir etkiye sahip olduğu belirtiliyor. Kuaförlük, ev içi hizmetler ve fotoğrafçılık gibi kalemler, arz ve talep dengesi üzerinden enflasyonu etkiliyor.
Hane halkı Hizmetlerindeki Fiyat Artışı
2020 Ocak - 2024 Kasım döneminde hanehalkının sunduğu hizmetlerin fiyatları, genel Türetici Fiyat Endeksi’ne (TÜFE) kıyasla %21, hizmet TÜFE’sine kıyasla ise %11 daha fazla artış gösterdi. Analizde, bu ayrışmanın hanehalkının bozulan enflasyon beklentilerini kendi hizmet fiyatlarına yansıtmasından kaynaklanabileceği belirtildi.
"Hanehalkının bozulan enflasyon beklentileri, sundukları hizmetlerin fiyatlarına yansıyor."
Ekonometrik Bulgular: Arz ve Talep Dengesi
Araştırma, hanehalkının piyasa enflasyon beklentisi ile kendi sunduğu hizmetlerin fiyatları arasındaki ilişkiyi değerlendirdi. Şu bulgulara yer verildi:
Piyasa enflasyon beklentisindeki %10’luk bir artış, hanehalkının sunduğu hizmet fiyatlarında bir sonraki ay %0,42’lik (42 baz puan) artışa yol açıyor.
Üret artış dönemleri hariç tutulduğunda bile bu etkinin devam ettiği belirtiliyor.
Arz Yönlü Etkiler
Hanehalkının sunmuş olduğu hizmetlerin, sadece talep tarafından değil, arz kanallarıyla da enflasyon üzerinde belirleyici olduğu ifade edildi. Bu hizmetlerin fiyat artışında, hanehalkının kendi beklentilerinin de önemli bir rol oynadığı vurgulanıyor.
