Türkiye'nin ilk kadın Sümeroloğu ve dünya çapında tanınmış bilim insanı Muazzez İlmiye Çığ, 110 yaşında hayata veda etti. "Son Sümer Kraliçesi" unvanıyla anılan Muazzez İlmiye Çığ’ın vefatı, ülkemizde ve dünya çapında büyük bir üzüntüyle karşılandı. İşte hayatı, kariyeri ve mirasıyla Muazzez İlmiye Çığ hakkında detaylar…
Muazzez İlmiye Çığ Kimdir?
1914 yılında Bursa’da dünyaya gelen Muazzez İlmiye Çığ, anne ve babası Kırım Tatarları olan bir ailenin çocuğuydu. Hayatı boyunca birçok zorlukla karşılaşan Çığ, bilim aşkı ve çalışma azmiyle Türk tarihine adını altın harflerle yazdırdı.
I. Dünya Savaşı’nın hemen öncesinde doğan Çığ, 1919 yılında Yunan işgali sırasında ailesiyle birlikte Çorum’a taşındı. Burada ilköğrenimini tamamladıktan sonra Bursa Kız Muallim Mektebi’ne girdi ve 1931’de mezun oldu.
1936 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’ne bağlı Hititoloji bölümüne başlayan Çığ, burada Sümer, Hitit ve Asur kültürleri üzerine uzmanlaştı. Eğitimini 1940 yılında tamamladıktan sonra İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde çalışmaya başladı.
Bu dönemde Sümer uygarlığına olan ilgisi yoğunlaştı. Özellikle Sümer tabletlerinin çözümlenmesi ve yayınlanması konusunda önemli projelerde görev aldı. Çığ’ın çalışmaları, sadece Türkiye’de değil, dünya genelinde Sümeroloji alanında önemli bir kaynak olarak kabul edildi.
Bilimsel Katkıları ve Yayınları
Muazzez İlmiye Çığ, bilim dünyasına Sümer mitolojisi, dinler tarihi ve kültür üzerine çok sayıda eser kazandırdı. En bilinen kitaplarından biri olan “Sümerlilerde Tufan, Tufan Hikayeleri ve Nuh Tufanı”, Sümer mitolojisinin kökenleriyle Nuh Tufanı arasındaki bağlantıyı inceleyen derinlemesine bir çalışmadır.
Sümer tabletlerinden elde edilen bilgiler ışığında yazdığı diğer eserleri ise tarih ve arkeoloji öğrencileri için önemli bir başvuru kaynağıdır. Çığ, yazılarında sadece bilimsel bilgiyi değil, laiklik, kadın hakları ve özgür düşünce konularındaki fikirlerini de dile getirmiştir.
Kadın Hakları ve Laiklik Savunucusu
Muazzez İlmiye Çığ, bilimsel çalışmaları kadar laiklik ve kadın hakları konusundaki görüşleriyle de tanındı. Türk kadınlarının sosyal ve siyasal hayatta daha etkin rol alması gerektiğini savunan Çığ, bu düşüncelerini hem yazılarında hem de katıldığı konferanslarda dile getirdi.
Vefatı ve Ardında Bıraktığı Miras
17 Kasım 2024 tarihinde hayata gözlerini yuman Muazzez İlmiye Çığ, ardında sayısız bilimsel eser, çözülmüş Sümer tabletleri ve aydınlık bir miras bıraktı. Çığ’ın ölümü, başta bilim camiası olmak üzere tüm Türkiye’de büyük bir kayıp olarak görüldü. Kaynak Yayınları, ünlü Sümerolog’un vefatını duyurarak "Son Sümer Kraliçesi'ni kaybettik" ifadelerini kullandı.
