Eğimli arazi üzerinde birikmiş büyük kar örtüsünün, yer çekimi etkisiyle hızla kaymasına ‘çığ’ denir. Çığ; genellikle bitki örtüsü olmayan, dağlık ve eğimli arazilerde görülür. Bu nedenle, ülkemizin doğu ve güneydoğu bölgelerindeki dağlık kesimleri ile Karadeniz bölgesinin çok yüksek rakımlı iç kesimleri çığ oluşumuna uygundur. Yamaçlardaki orman ve bitki örtüsü çığ düşmesini azaltır Buna mukabil yamaçlardaki orman ve bitki örtülerinin ortadan kaldırılması ve ormanların bilinçsizce tahrip edilmesi çığ tehlikesini çoğaltır. Bu durum insan eliyle meydana gelen doğal afetlere bir örnektir.
Çığ altında kalanların yüzde 75'i boğularak can veriyor. 30 dakikadan fazla kar altında kalan bir kişinin yaşama şansı sadece yüzde 30. Kuru kar tabakaları, yüzde 70 oranında oksijen içerirken, ıslak kar tabakalarının içerdiği oksijen miktarı çok az. Dolayısıyla, havasızlıktan ölüm çok daha çabuk gerçekleşiyor. Ülkemizde her yıl ortalama 30-40 kişi yaşanan çığ olaylarında hayatını kaybetmektedir.
Öncesinde;
Yeni yerleşim yeri olarak (özellikle yaylalarda) çığ tehlikesi olan bölgeler seçilmemelidir.
Çığ tehlikesinin artmasını engellemek için yamaçlardaki ağaçlara, bitki örtülerine ve ormanlara sahip çıkılmalıdır.
Kar yağan aylarda ve özellikle ilkbaharda hava ve yol durumu raporları takip edilmeli ve özellikle bilinçsizse avlanmak için bu bölgelere gidilmemelidir.
Çığ oluşabilecek alanda iseniz;
Rüzgâr altı alanlardan, rüzgârla sürüklenme sonucu oluşmuş kalın depolama alanlarından sakınılmalıdır.
Yüksek tehlikeli yerlerden geçerken grubun emniyetli yerde beklemesi ve birer birer geçilmesi daha uygun olur.
Yoğun kar yağışı ve şiddetli rüzgârın uzaması yüksek çığ tehlikesini doğurduğundan tehlikeli alanlardan uzak durulmalıdır.
En tehlikeli çığların 30 – 40 derece yamaçlarda oluşmasından dolayı bu tür yamaçlara daha çok dikkat edilmelidir.
Eğer arazide iken çökme sesi, kırılma ve oturma sesi benzeri sesler duyuyorsanız, çığ oluşumu anına çok yakınsınız demektir. O alandan hemen kaçılmalıdır.
Sırasında;
Panik havanızı en aza indiriniz.
Çığın büyüklüğüne, hızına, patikanın genişliğine ve etrafta bulunan araçlara bakarak en kısa sürede riskli alanı terk ediniz.
Sırt çantası taşıyorsanız çıkarmayınız. Çünkü sırt çantası taşıyanların yüzeyde kalma şansı daha yüksektir.
Çığın daha yavaş, yüksekliğin az olduğu kenar kısımlarına ulaşmaya çalışınız.
Bağırarak veya başka ses kaynakları (korna, ıslık, düdük vb.) kullanarak çevrenizdekileri uyarmaya çalışınız.
Kayak yaparken çığın önünde kalır iseniz çığın rotası dışına doğru kaymaya çalışınız.
Kayak yaparken çığa yakalanmak kesin ise kayak sopalarını ve kayakları çıkarıp atın, imkân varsa sabit ağaç gibi bir cisme tutunmaya çalışın.
Çığ başladığında araç içerisindeyseniz;
Motoru durdurun ve ışıkları söndürün, araçtaki oksijen miktarını korumak için sigara içmeyin.
Çığa maruz kalırsanız;
Yerden destek alarak ve geniş yüzme hareketleri yaparak akan karın üstünde ve mümkünse kenarında kalmaya çalışın.
Ağzınızı sıkıca kapatın, kafanız kar altında kaldığı anda mümkünse uzun süre nefesiniz tutmaya çalışın.
Akışa kapılırsanız bacaklarınızı ve kollarınızı birbirine yapıştırarak oturma pozisyonu alın.
Mümkünse çığ durmadan kısa süre önce bacaklarınızla yeri sertçe iterek kalkmaya çalışın.
Mümkünse çığ durmadan önce mutlaka bir elinizi yüzün önünde (ağzınızı ve burnunuzu kapatacak şekilde) diğer elinizle başınızın üzerinde tutun ve kar altında kaldığınız zaman boyunca hayati önem taşıyacak olan nefes boşluğunu genişletin. Başınızı sağa sola çevirerek boşluğu büyütmeye çalışın.
Araç içerisindeyseniz;
Dışarıya ses (düdük, korna) ve ışık verecek herhangi bir alet (fener) kullanın.
Araçta bir çubuk veya benzeri bir şey varsa kar içerisinden yukarı doğru batırın. Kurtarmaya gelecek olanların çubuğu görmelerini sağlamaya çalışın.
Aracı çevreleyen karı kazmaya çalışın; ancak bunu yaparken kendinizi güvende hissetmiyorsanız emniyetiniz için araç içerisinde kalın.
Mümkünse acil numaraları arayarak yardım talep edin. İmkân varsa yerinizi tarif edin.
İlkyardım eğitiminiz yoksa ve zorunlu olmadıkça, çığdan kurtarılan kişileri hareket ettirmeyin.
Çığdan etkilenen kişilerin öncelikle üzerlerini örtün; doğrudan sıcak bir ortama kesinlikle sokmayın.
*
Dağ başına kış gelir, insan başına iş gelir
İhtiyaç halinde bu bilgiler vallahi hoş gelir
