Geriatrik rehabilitasyondan amacı yaşlı bireylerin fonksiyonel kapasitesini, belirlenen gerçekçi bir hedef ulaştırmak ve varolan kapasitesini korumak hedeflenmektedir. Yaşlı bireylerin kalan ömürlerini sağlıklı ve yaşam kalitesini artırarak daha bağımsız ve sosyal bir varlık olarak hayatına devam etmesi hedeflenmektedir. Yaşlılarda rehabilitasyon mümkün olduğunca erken başlanmalı, ailesi tarafından desteklenmeli, sağlık profesyonellerinden yardım alınmalı, program yavaş, kolay ve alışılmış olarak hazırlanmaktadır.
Yaşlılarda fiziksel aktivite ve egzersiz
Yaşlılarda fonksiyonel değerlendirmede fonksiyonel yetersizlik hücre düzeyinde %15 iken, genel performansta %40-60 civarındadır. Fiziksel performans ise, geç orta yaşta (45-65 yaşlar) ortaya çıkan hormonal değişlikliklerden dolayı dalgalanma gösterir. Yetmiş beşli yaşlardan sonra bazı fiziksel sakatlıklar gelişir; 85 yaşın üstünde ise bağımlılık gözlenir.
Dolaşım ve solunum sistemimiz yaşlandıkça kapasiteleri düşer. Dakika da pompalanan kan miktarı 80 yaşına kadar %30 azalma görülür. Maksimum kalp hızı düşer. Maksimum solunum kapasitesi %60 azalır, dolayısıyla maksimum oksijen tüketim düzeyi düşer.
Yaşlı insanların kasında doku ve protein kayıpları yaşanır.
Yaşlılarda kas gücünde (65 yaşında %25 azalma) ve dayanıklıklarında azalma olur. Kasılma ve gevşeme zamanı uzar.
Hastalıklar nedeniyle ilaç kullanımı yüzünden fiziksel performans düşler, uzayan yatak istirahatleri ile sistemik komplikasyonlar ortaya çıkar. Yaşlılarda egzersiz yağ ve şeker metabolizmasını düzenler.
Fizik tedavi uygulamaları ile ağrıları azaltma, düşme riskini önleme, kemik erimesinin önleme, günlük yaşamda yaşanan kısıtlılıkları azaltma hedeflenir. Dayanıklılık kuvvet kazanma sağlanırken, stresi en aza indirgeyerek yaşam kalitesini yükseltiriz.
Yaşlılarda egzersiz verilme amaçları:
1. Günlük aktiviteleri uygulamak için gerekli olan enerjiyi artırmak
2. Yaşlıların kondisyonunu düzeltmek
3. Hastalıktan iyileşmeyi hızlandırak ve stresle daha kolay başa çıkabilmek
4. Dengeyi düzeltmek
5. Diğer insanlarla bütünleşelebilmek için fırsat oluşturmak
6- Yaşlıları daha mutlu kılmak
Yaşlılarda egzersizin faydalar:
1.Kas kitlesini artırır.
2. Kemik kitlesini artırır
3. Mental zindelik sağlar
4. Bağışıklık fonksiyonları düzeltir
5. Ağrıların azalmasına yardımcıdır
6. Kırık riskini azaltır
7. Obezite, diyabet ve hipertansiyon, hiperlipidemi üzerindeki olumlu etkileri bulunur.
Yaşlılarda Fizik Tedavi Uygulamaları
Elektroterapi uygulaması, Germe egzersizleri, Kuvvetlendirme egzersizleri, Aerobik egzersizler, Denge egzersizleri, Klinik masaj, Egzersiz sonrası ağrıyı azaltmak için de hasta toleransına göre sıcak veya soğuk uygulanır.
