Nevruz Bayramı, “yeni yılın başlangıcı”, “baharın müjdecisi” ve “doğa bayramı” olarak kabul edilerek Adriyatik’ten Çin’e kadar geniş bir coğrafyada yüzyıllardır kutlanıyor. Türk dünyasında zorlu geçen kış mevsiminin ardından doğanın uyanışı ve yenilenmenin sembolü olarak görülen Nevruz, kuşaktan kuşağa aktarılan renkli ritüellerle yaşatılıyor.
Türklerin baharı karşılama geleneğinin milattan öncesine kadar uzandığı ve Hunların M.Ö. 3. yüzyılda bahar şenlikleri düzenlediği Çin kaynaklarında yer alıyor.
Nevruzun ne kadar coşku, dayanışma ve yardımlaşma ile kutlanırsa, o yılın o kadar bolluk ve bereketle geçeceğine inanılıyor.
Nevruz Kutlamaları ve Gelenekleri
Başta Türkiye olmak üzere Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Azerbaycan, İran, Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan, Afganistan, Tacikistan, Kırgızistan ve Doğu Türkistan gibi ülkelerde 21 Mart’ta kutlanan Nevruz, bölgesel farklılıklar gösterse de ortak ritüellerle yaşatılmaya devam ediyor.
Geleneksel Nevruz kutlamalarına ait bazı ortak adetler şunlardır:
Evlerin temizlenmesi ve yeni kıyafetlerin giyilmesi
Fidan dikimi ve suya selam verilmesi
Soğuk suyla yüz yıkanması veya üzerine su serpilmesi
Ateş yakılarak üstünden atlanması
Yedi çeşit yemeğin bulunduğu "Nevruz Sofrası"nın kurulması ve yemeklerin paylaşılması
Ataların unutulmaması için mezarlık ziyaretleri yapılması
Yetim, öksüz ve ihtiyaç sahiplerine yardım edilmesi
Küskünlerin barıştırılması
Yumurtaların bolluk ve bereket için boyanarak tokuşturulması
Spor müsabakaları, danslar, şarkılar ve şiir dinletilerinin düzenlenmesi
Ergenekon Destanı'na dayandırılan demir dövme geleneğinin sürdürülmesi
Nevruz, Kültürel Bağları Güçlendiriyor
Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü Türk Halk Bilimi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alimcan İnayet, Nevruzun farklı Türk topluluklarında "Noruz", "Navruz", "Navrız", "Mevriz" ve "Ulustın Ulı Küni" gibi adlarla kutlandığını belirtti.
Nevruzun toplumsal değerlerin nesilden nesile aktarılmasını sağlayan bir kültürel miras olduğunu vurgulayan İnayet, şu ifadeleri kullandı:
"Nevruz, muhtelif milletler ve halklar arasındaki kültürel bağları güçlendiren, kardeşlik ve dostluğu pekiştiren bir bayramdır. Türk boylarını birbirine bağlayan bir kültürel miras, milli kimliği besleyen bir kaynaktır. Bu bayramı yaşatmak ve gelecek nesillere zengin içerikleriyle aktarmak önemlidir."
Nevruz, doğanın uyanışını, baharın ve yeni yılın gelişini, bereket, huzur, barış ve birlik beraberliği simgeleyen önemli bir kültürel değerdir. Bu gelenek, tarih boyunca çeşitli toplumlar tarafından benimsenerek bugünlere ulaşmıştır.
