Bağışıklık İçin Probiyotik

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tanımına göre sağlık durumu hastalıkların ve sakatlıkların olmaması haricinde aynı zamanda hem fiziksel hem ruhsal hem de sosyal olarak tam anlamı ile bir iyilik hali olmasıdır. Her geçen gün sağlığın geliştirilmesi adına pek çok çalışma yapılmakta ve araştırmalar devam etmektedir. Beslenme ve sağlıklı olma arasında da doğrudan ilişki bulunmaktadır. Ortaya çıkan rahatsızlıkların akabinde ise fonksiyonel gıdalara olan ilgi ve talep artış göstermiştir. Fonksiyonel besinlerin arasında ise prebiyotikler ve probiyotikler de bulunmaktadır

Geçmişte yapılan bazı araştırmalar bakterilerin insan vücuduna zararlı olduğunu söylese de artık günümüzdeki çalışmalar sayesinde bu tez çürütülmüş ve vücudumuz için yararlı bakterilerin de olduğu tespit edilmiştir. Hatta bu bakteriler, hastalıkların tedavi edilmesine ve hastalıklardan korunulmasına da yardımcı olmaktadır. Probiyotik ürünlerin ve prebiyotikürünlerin ticari amaç ile kullanılmasından sonra hayatımıza çok daha fazla dahil oldukları ve bu sebeple de haklarında yapılan bilimsel çalışmaların da sayısı artış gösterdiğini görebiliyoruz. Bu besinler, vücudun temel ihtiyaçlarını gidermesi haricinde aynı zamanda sağlığın devamlı bir şekilde korunmasına ve tam bir iyilik hali oluşmasına yardımcı olmaktadır

NEDİR BU PROBİYOTİK-PREBİYOTİKLER?

Probiyotik kelimesi “pro” ve “biota” söz öbeklerinden oluşmaktadır. Türkçede yaşam için anlamına gelmektedir. Sağlık için faydalı olan bakteriler anlamıda taşımaktadır.

İlk olarak 1908 yılında ElicMetchnikoff tarafından söz edilmiştir. Söz edilmesinin sebeblerinden biriyse Bulgar köylerinin birinde insanların fazlaca yoğurt tüketip böylece uzun süre yaşadıkları anlaşılmış ve araştırma yapılmasına karar verilmiş. Yoğurt incelendiğinde içerisinde canlı bakterilere rastlanmış ve probiyotiğin temel bakterileri bulunmaya başlanmıştır.

Prebiyotikler ise üst gastrointestinalyolla sindirime uğramayıp kolona(bağırsağa) geçen ve bazı bakteri veya bakteri gruplarının yararlı bir şekilde çoğalmasını sağlayan besin maddelerine denir.

Probiyotik ve prebiyotiklerin etkilerini sıralayacak olursak;

- patojen ve toksik maddelerin bağırsak floramızda oluşmasını engeller

- birçok vitaminin emiliminde olumlu etkisi vardır

- boşaltım sistemimizin düzenli bir şekilde yapılmasını sağlar

- bağışıklık sistemimizin geliştirilmesinde yararları vardır

- alerjik hastalıklarda tedaviye olumlu yönde etkiler

-çocukluk dönemindeki astımda oluşmuş olan alerjik reaksiyonların ve atopik dermatit gibi sağlık sorunlarının tedavisinde etkisi vardır.

- Özellikle obeziteüzerinde birçok başarısı mevcuttur

PROBİYOTİK GIDA ÖRNEKLERİ NELERDİR?

Probiyotik gıdalar hayatımızın birçok yerinde aslında farkına varmadan tüketilmektedir. Özellikle çoğu insanın tükettiği bu gıdalar pek çok araştırma ve deney sonucunda insanların sağlığına yararlı olmasını sağlayıp raflarda yerini almaktadır.

1.KEFİR

Asidik ve düşük derecede alkol içeren bir fermente gıda ürünüdür.İçerisinde bulunan protein ve polisakkaritlerden oluşan esnek bakteri ve mayalardan elde edilir.Özellikle sindirim sistemi hastalıkları için tüketimi çok önemlidir. Antibakteriyel, antidiabetik, antikanserojenik, kan basıncında düzen sağlama, hücre yenilenmesini destekleme gibi birçok faydası bulunur

2.BOZA

Boza birçok insan tarafından tercih edilen ve sevilerek tüketilen fermente bir üründür. Üretimi darı, mısır, arpa, pirinç, yulaf gibi ürünlerin öğütülüp içerisine su ve şekerde ilave edilip mayalandırma yöntemi ile yapılan bir içecektir.Sindirim sistemi, boşaltım sistemine yararları yanı sıra hazmı kolaştırır, emzirme döneminde süt artırma özelliği, kilo almak isteyenlerde iştah açma gibi birçok faydası vardır.

3.Yoğurt:

En iyi kaynaklardan biridir, genellikle laktik asit bakterileri (Lactobacillusacidophilus) tarafından fermente edilmiş sütten yapılır. B12 vitamini, kalsiyum, fosfor ve daha birçok mineral içerir. Kemikleri güçlendirir, kan basıncını düşürür, irritabl(huzursuz) barsak sendromunun belirtilerini hafifletir.Doğru düzeyde kullanımı ile kilo kontrolünde de ilk sıralarda yer alan besindir.

4. Tarhana

Vitamin, mineral açısındanzengindir.Bağışıklık sistemini kuvvetlendirir, tokluk hissi verir. Kolesterolü düşürmeye de yardımcıdır.

5. Peynir

Hem besleyicidir hem de iyi bir protein kaynağıdır. Kalsiyum, B12, fosfor, selenyum gibi vitamin ve mineraller içerir. Kalp ve kemik sağlığına faydalıdır. Bütün peynirler probiyotik özellik gösteremeyebilir. Probiyotik özellik gösterenler olarak ; mozzarella, çedar, süzme peynir örnek verilebilir.

Probiyotiklerin faydalarına baktığımızda ise ;

Bağırsaklarda mukozanın geçirgenliğini azaltarak alerjiye sebep olan madde geçirgenliği azaltır.

Pek çok sinirim sistemi hastalığının tedavi edilmesine yardımcı olur.

Varolanenfeksiyon rahatsızlıklardan korur.

Oluşabilecek bağırsak rahatsızlıkları önlenir.

Kandaki kolestrol seviyesini düşürür.

Kanser oluşma riski azalır.

Kadınlardaki vajinal rahatsızlıkların önüne geçilir.

Çocuklarda oluşabilecek enfeksiyon rahatsızlıklarının önüne geçilir.

İshalin tedavisine yardımcı olur.

Kolon kanseri riskini azaltır.

Obezite riskini azaltır ve kilo vermeye yardımcı olur.

B grubu vitaminlerin emilimini sağlar.

K vitamini üretimi ve emilimini destekler.

Osteoporozu(kemik erimesi) engeller.

Ağız kokusunu giderir.

Kabızlığı önler.

Cildin gençleşmesine katkıda bulunur.

COVİD-19 NEDİR? PROBİYOTİK İLİŞKİSİ NEDİR?

Bağırsak mikrobiyotası astım, zatüre, bronşit, pnemöni, akciğer kanseri gibi solunum yolundaki viralenfeksiyonlardan etkilenmektedir.

8 Mayıs 2020 de bazı probiyotik mikroorganizmalar bulunduran besinleri tüketen bireylerde COVİD-19 yükünü azalttığı öngörülmüştür.

Çinde yapılan bu çalışmada COVİD-19 u probiyotik ürünlerin içerisindeki bakterilerin,enfekte hastalarda, hastalık anında yardımcı olduğu ve hastalığınyükünün azalttığı kanısına varılmıştır.

Probiyotik ürünleri kefir,yoğurt vb. hayatımıza dahil edip günde en azından 1-1,5 su bardağı kadar tüketmeye özen gösterelim.Hastalıklar kapımıza gelmeden önlemini alıp sağlıklı ve kaliteli bir yaşam sürelim.

Diyetisyen Betül KOÇ

KAYNAKÇA

DONAT, İ., & KARABIYIKLI, Ş. (2019). Prebiyotik Diyet Liflerinin Kolon Mikrobiyatası ve Sağlık Üzerine Etkileri. Journal of New Results in Engineering and Natural Science, 1-14.

Topçuoğlu, E., & ERSAN, L. Y. (2019). Microbiological and Some Physico-Chemical Properties of Probiotic Yogurt Enriched With Almond Milk. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(2).

M.A.Khaled, J. (2020). Probiotics, prebiotics, and COVID-19 infection: A review article. Saudi Journal of Biological Sciences, 865-869.

Leite, M. d., Miguel, M. A., Peixoto, R. S., Rosado, A. S., Silva, J. T., & Paschoalin, V. M. (2013). Microbiological, technological and therapeutic properties of kefir: a natural probiotic beverage. Braz. J. Microbiol., cilt. 44 .

TAŞDEMİR, A. (2017). PROBİYOTİKLER, PREBİYOTİKLER VE SİNBİYOTİKLER. Sağlık Akademisi, 2.

ChenLi, ZhihuaNiu, MeijuanZou, SuyueLiu, MiaoshuWang, XinxiGu, . . . HongtaoTian. (2020). Probiotics, prebiotics, and synbiotics regulate the intestinal microbiota differentially and restore the relative abundance of specific gut microorganisms. Journal of Dairy Science, 5816-5829.