İnsanı hayvandan ayıran farkı hafızasıdır. İnsanlığın hafızası ise tarihtir. Dolayısıyla, “Tarih” için geçmişte tüm dönemlere ait insan deneyimlerinin birikimi olduğu söylenebilir. Tarih insanlığın geçmişini ve onun geçmişte yaptığı hatalardan gelecek kuşaklara ders almasını sağlayan bir araçtır. Ulu önder ATATÜRK tarih için “Tarihini bilmeyen bir millet yok olmaya mahkûmdur” demiştir.
İş Salığı ve Güvenliği (İSG)’nin tarihçesini bilmeyen toplumlarda iş kazaları ve meslek hastalıklarından kurtulmasının imkânı yoktur.
Tarihte ilk İSG ile alakalı kayıt yaklaşık 4000 yıl kadar öncesine dayanmaktadır. Babil Hanedanlığının 6. kralı olan Hammurabi’nin (M.Ö. 1792-1750) kanunlarını hepimiz duymuşuzdur. Hammurabi kanunları M.Ö 1760 yılı civarında Mezopotamya’nın Babil ülkesinde “Akadca” yazılmış tarihin en eski ve en iyi korunmuş yasalarından biri olarak kabul edilir. Çivi yazısı ile yazılmış 282 maddelik taş yazıt bugün Paris’teki Louvre Müzesinde sergilenmektedir.
Hammurabi’nin 282 maddelik kanunlarından İSG ile ilgili kısımları ilginçtir. Bu taş yazıtta “Bir ev inşa eden müteahhidin (usta) hatası sebebiyle ev yıkılır ve ev sahibi ölürse, müteahhit öldürülür. Eğer, ev sahibinin oğlu ölürse müteahhit’in oğlu öldürülür. Ev sahibinin kölesi ölürse, müteahhit’in en iyi kölesi ev sahibine verilir. Eğer, ev ve eve ait eşyalar zarar görürse, müteahhit hem evi hem de tüm eşyaların yenisini temin eder” der. Bu taş yazıtta, yaklaşık 4000 yıl öncesinde eve ait eşyalardan kasıt, LED TV, buzdolabı, çamaşır veya bulaşık makinesi olacak hali yok. Olsa olsa, ağaç ve bakır kaplar, ağaçtan veya metalden yapılmış masa ve sandalye gibi eşyalardır.
M.Ö. 3000 yıllarından M.Ö. 1200 yıllarına kadarki papirüs kayıtlarında (Edwin Smith papirüsü gibi) antik Mısır’da tarihte en eski hekim, rahip, vezir ve mimar olan Imhotep (M.Ö. 2780)’in piramit inşatlarında çalışanların sırt rahatsızlıklarından bahsettiği belirtilir. Fakat İSG açısından kayıtlı bir veri olarak ilk kanıt antik Mısır’da Deir el-Medina şehrinde, 2. Ramesses döneminde (M.Ö. 1279-1213) yapılmış Ipuy Mezar Katafalkın tasvirini içeren bir duvar resmindir. Orijinal duvar resminden oluşturulmuş çizimde katafalkın sağ üstünde bir doktorun şantiyede bir işçinin yerinden çıkmış dirseğini tekrar yerine oturttuğu görülürken, katafalkın sol üstünde gözüne ağaç kıymığı kaçan bir işçiyi ve katafalkın sol altında ise bir doktorun işçinin gözüne kaçan ağaç kıymığının çıkarışı görülmektedir.
Stanford Üniversitesinden Doktoralı bir Arkeolog yazar olan Anne Austin, 17 Şubat 2015 yılında Washington Post gazetesinde yazdığı bir yazıda Antik Mısır’da İSG ile ilgili bazı bilgilerden bahsetmiştir. Austin yazısında Antik Mısır’da papirüs üzerine yazılmış kayıtlardan bir zanaatkârlar şehri olan Deir el-Medina’da (M.Ö. 1292-1077) bir işçi çalışamayacak kadar hasta olduğu gün için ve hatta birkaç gün hasta olsa bile günlük ücretinin ödendiğinden bahsetmiştir. Ayrıca, papirüs üzerinde "swnw" olarak isimlendirilmiş olan bir doktoru da tanımladığını ve o doktora bir asistan verildiği ve birlikte tapınak inşasında çalışanların sağlıklarıyla ilgilenmeleri istenmiş olduğundan bahsetmiştir. Tarihte beklide en eski iş yeri hekimleri "swnw"lardı. (devam edecek…)
